Monthly Archives: May 2014

Correctness (4)

Dutch Boo Boos

In my 20 years working with the Dutch, I have heard many a linguistic boo boo. But the other day, I think I heard the best one yet. I was teaching in one of the ministries in The Hague and one of my students told me how they had recently had a visit from their English colleagues. In true Dutch style, they introduced their English colleagues to the concept of a ‘borrel’ (not that the English are not familiar with a few drinks after work). One of my student’s colleagues gave a short speech then invited everyone to a toast to the success of the project. On proudly raising his glass to a room full of Dutch and English civil servants, he announced what he appeared to think was a typical English expression used when toasting: Up yours!

If you get the funny side of this, feel free to giggle. If you don’t, look it up!

Now what is the moral of this story? Firstly, I just had to share it. Secondly, it clearly demonstrates that no matter how good you are in other languages, there are a number of linguistic traps just waiting for the non-native speaker to fall in. These are known as ‘false friends’; and false they are indeed!

The definition of a ‘false friend’ (or cognate) is: words which sound or look similar in two languages, but have different meanings. Now because there are so many similarities between English and Dutch, it’s a minefield for many a Dutch speaker; of course, less of a problem for your average native English speaker as they are not exactly renowned for speaking other languages!

Dutch politicians have made their fair share:
(Joseph Luns to JFK):I fok horses, (Prime Minister Dries van Agt): “I can stand my little man”, (EU Commissioner Neelie Kroes): “Who says A, must say the rest of the alphabet” and “Don’t throw the baby in the water”,(Minister for Foreign Trade Lilianne Ploumen):There is no such thing as a Dutch product in terms of quality!, (Minister of Environment Hans Alders): “We should all become bicycles” (a German false friend!!).

Here are a few more I came across in the last few years and that you should watch out for:

  • I am soliciting for a new job. (I’m afraid ‘solicit’ is usually associated with prostitutes. What is meant here is ‘applying’).
  • My daughter is very brutal. (I hope she’s not a mass murderer! What is meant here is ‘rude’ or ‘cheeky’).
  • Please sign the backside. (Whose bottom do you want me to sign??? What is meant here is ‘back’).
  • May I thank your cock for the lovely dinner. (I hope not! What is meant here is ‘chef’ or ‘cook’).
  • Are you famous in this neighbourhood? (I’d like to think so! What is meant here is ‘familiar’).
  • This is not an exhausted list. (Yawn! What is meant here is ‘exhaustive’).
  • I hate you all heartily welcome. (Well I don’t like you very much either! What is meant here is ‘A warm welcome to you all’ OR ‘I would like to welcome you all’).
  • The doctor gave her a receipt for the medicine. (What is meant here is ‘prescription’).

… and I could go on, but will stop here. So, if you would prefer not ending up with egg on your face: if in doubt, check a dictionary. Here’s a useful online one www.macmillandictionary.com

Remember, it’s a minefield out there! Good luck.

(Okay one last one: “I’d like to thank you from the bottom of my heart for reading this blog, and also from Peter’s bottom”).

 

What’s in a word (7)

Ja, wat zit er eigenlijk in een woord? En vindt iedereen dat daar hetzelfde in zit? Als we het niet weten, dan zoeken we het toch gewoon op in het woordenboek? Houdt iemand in Nederland bij hoe vaak woordenboeken worden gebruikt tijdens een rechtszaak? In de Verenigde Staten wel. En daar begint men zo langzamerhand wat vraagtekens bij te zetten.

De Marquette Law Review (hier te lezen) telde dat het Supreme Court in de periode 2000-2010 in 225 rechtszaken maar liefst 295 keer het woordenboek raadpleegde om
woorden en begrippen te definiëren. In de jaren 1960-1970 was dat het geval voor 23
woorden in 16 zaken… Vorig jaar werd in maar liefst 20% van de zaken die aan het Supreme Court werden voorgelegd, het woordenboek ingekeken! (lees hier).

“Het” woordenboek, dáár wringt ‘m nu juist de schoen! Want Gordon Christy van de Mississippi College School of Law merkt (terecht) op: “We are treated to the truly absurd spectacle of august justices and judges arguing over which unreliable dictionary and which unreliable dictionary definition should be deemed authoritative.” 

Het is namelijk maar de vraag in hoeverre woordenboeken een objectieve uitleg geven van de woorden die worden opgezocht. Bovendien maakt het nogal wat uit wélk woordenboek uit wélk jaar wordt gebruikt. Jesse Sheidlower, hoofdredacteur van de Oxford English Dictionary, merkt op dat het niet moeilijk is om in woordenboeken een betekenis te vinden die juist wel of juist niet de nuance accentueert waar juristen naar op zoek zijn. De
betekenis van ‘marriage’, zoals vastgelegd in woordenboeken, heeft bijv. een belangrijke rol gespeeld in zaken rond het homohuwelijk (U.S. v. Windsor);  de federale definitie (die vaak verbluffend overeenkwam met de beschrijving in bijna alle woordenboeken…) van marriage als a legal union between one man and one woman heeft veel juridisch getouwtrek veroorzaakt…

Een korte blik op uitspraken door Nederlandse rechtbanken leert ons dat het woordenboek door allerlei partijen te pas en te onpas wordt ingezet als juridische ammunitie (ook bekend onder de noemer “grammaticale interpretatiemethode”). Grappig genoeg echter: onder “het” woordenboek wordt vrijwel altijd de Van Dale verstaan (soms met het omineuze bijvoegsel het-groot-woordenboek-der-Nederlandse-taal).  Andere woordenboeken bestaan niet in het juridische heelal: nergens een Koenen, noch een Kramers, een Prisma of zelfs een Summa te bespeuren. Terwijl dat er toch vaak terdege toe kan doen…

Vorige maand nog oordeelde de rechtbank Overijssel dat de gemeente Steenwijk de omgevingsvergunning voor de bouw van een hypermarkt in Steenwijk terecht heeft
verleend: er zijn geen aanwijzingen dat “de hypermarkt een winkelcentrum wordt”. De gemeente volgde de omschrijving uit de Van Dale: “supermarkt met het assortiment van een warenhuis”.  De rechtbank ziet geen aanwijzingen dat de hypermarkt niet zal voldoen aan deze omschrijving….  (ECLI:NL:RBOVE:2014:1630). En wat nou als Koenen, of Kramers (etc) een andere omschrijving hadden gegeven? Of erger nog… wat als het hele woord niet (of nóg niet) in een woordenboek had gestaan? Zoals bijvoorbeeld de beruchte zaak uit 2009 over het gebruikte woord “blog” in een Belgische zaak? (lees hier verder)

Wie heeft trouwens ooit bedacht dat het de Van Dale (met of zonder “Groot Woordenboek der Nederlandse Taal”) moet zijn als ultieme autoriteit op dit gebied? Hoogstwaarschijnlijk  de marketingafdeling van Van Dale, die er in is geslaagd Van Dale synoniem te maken met ‘woordenboek’ (net zoals het de marketingafdelingen van Asperine, Hoover, Xerox, Cellofaan etc. ook gelukt is met hun producten) .

De schrijvers van het Marquette Law Review artikel stellen dat rechters nooit precies uit de doeken doen waarom ze precies specifiek dát woordenboek gebruikten bij hun oordelen. Ze sluiten af met een pleidooi voor een richtlijn “wanneer en hoe welk specifiek woordenboek te gebruiken en hoe een woordenboekendefinitie te interpreteren”. Misschien moeten we dat in Nederland ook maar eens gaan doen.

Nóg beter is natuurlijk woordenboeken helemaal te vermijden. Supreme Court rechters Oliver Wendell Holmes Jr., Benjamin N. Cardozo en Louis D. Brandeis slaagden er in hun hele carrière in nooit ook maar één woordenboek te citeren. Judge Learned Hand (wiens wijze woorden we al eerder zijn tegengekomen in deze blog) merkte in 1945 al op: “It is one of the surest indexes of a mature and developed jurisprudence not to make a fortress out of the dictionary, but to remember that statutes always have some purpose or object to accomplish, whose sympathetic and imaginative discovery is the surest guide to their meaning.” (lees hier). 

Ps:
Over Xerox en de betekenis van woorden gesproken… Alsof de duivel ermee speelt, maar een dag nadat ik dit schreef, verscheen het volgende item op de NRC-site (klik hier).  Klassiek en écht gebeurd! Ik bedoel maar…