Monthly Archives: November 2014

What’s in a language? (7)

Om de zoveel tijd laait de discussie weer op: hoe slim is het om op Nederlandse universiteiten de Nederlandse taal op te geven ten faveure van het Engels? Afgelopen maand werd dat weer eens gedaan door vier universitair docenten aan onze twee Amsterdamse universiteiten in hun “Manifest tot behoud van het Nederlands” (klik hier om te lezen). Het is grappig om te zien dat deze hartenkreten bijna altijd komen uit de hoek van mensen die vinden dat het Nederlands moet worden gered van een niet af te wenden ondergang.

Een citaat: “Het is evident dat het leerproces ernstig gecompliceerd zou worden indien het plaatsvindt in een taal die de student maar half beheerst. Voordat je probeert een subtiel en ingewikkeld betoog in een vreemde taal te doorzien of te schrijven, moet je die techniek in het Nederlands meester zijn. (…). Zolang dat nog problemen oplevert, is het te vroeg dezelfde vaardigheden te veronderstellen in een andere dan de moedertaal”.

Afgelopen zaterdag onderschreef Aleid Truijens dit in haar column “IJs & Weder” in de Volkskrant (klik hier om te lezen). Haar mening over het Engels “dat de meeste hoogopgeleide Europeanen min of meer beheersen: een strikt functionele, kreukvrije, geurloze taal met een beperkte, basale woordenschat, aangevuld met vakjargon”.

Ik wil (en kan) niet oordelen over het niveau van het Nederlands van studenten. Ik wil hier alleen maar opmerken dat dit gejeremieer van alle tijden is. Ook wil ik niet voorbijgaan aan de constatering dat de beslissing om Engels als voertaal op universiteiten in te voeren vaak een commerciële basis heeft (meer goed-, of zelfs veel beter-, betalende studenten uit het buitenland). En dat dat vaak wordt verhuld door te beweren dat men het Engels wel moét invoeren om zo in de vaart der wetenschapsvolkeren opgestoten te worden.

Nee, dé grote denkfout die tegenstanders maken, is dat wordt aangenomen dat Engels één taal is, liefst gesproken en geschreven door Engelsen (en vooruit, ook Amerikanen, en Australiërs etc.). Dat ‘Engels’ een standaardtaal is zoals ‘Nederlands’ dat is. Er zijn zoveel meer soorten Engels. Alleen al in Engeland bestaat er een waaier aan geaccepteerde varianten; en wat te denken van EU-English (zie hiervoor onze Blog van 6 september, klik hier om te lezen); of Legal English? Of anders ‘Academisch Engels’?

De schrijvers van het Manifest zijn voor het verzorgen van trainingen ‘Academisch Engels’ voor sommige studierichtingen Dat zal echter onvermijdelijk leiden tot de strikt functionele, kreukvrije, geurloze taal waar Aleid Truijens voor waarschuwt. Het is verder de vraag of dit eigenlijk erg is, maar dat is nu niet het onderwerp…

Hoewel het natuurlijk altijd een goed idee is om bepaalde technieken onder de knie te krijgen, heeft de aanmoediging “Voordat je probeert een subtiel en ingewikkeld betoog in een vreemde taal te doorzien of te schrijven, moet je die techniek in het Nederlands meester zijn” uit het Manifest namelijk verder weinig zin. Dit omdat diezelfde technieken totaal anders (kunnen) zijn in een andere taal. Een tekst, geschreven met Nederlandse ‘technieken’ blijft een Nederlandse tekst, ook al is die in het Engels geschreven… Voorbeeld: als we in het Nederlands van één alinea naar de volgende alinea schrijven, gebruiken we vaak in de eerste zin van de volgende alinea een herhaling of een aanwijzend voornaamwoord om een betere overgang of samenhang te creëren. In het Engels doe je dat veel minder. Voegwoorden (linking words) spelen een veel grotere rol dan in het Nederlands. Engelstaligen vinden dat het Nederlands erg veel -in hun ogen- overbodigs bevat (klik hier om te lezen).

Engels (elk Engels, of liever gezegd: elke taal) is zo veel meer dan woordjes en                     grammatica… Ik zit vaak in de tram. Bij sommige haltes klinkt een bandje: “Vergeet niet uw chipkaart te gebruiken wanneer u uitstapt”, onmiddellijk gevolgd door: “Please, remember to check out with your OV-your chipcard”. Ik als Engelsman zou denken: “Ja, dúh, natuurlijk… ‘wanneer ik uitstap’, overbodige mededeling” (maar dan in het Engels). Ik als Nederlander zou denken: “Wat nou “please”, zó beleefd en formeel hoeft het allemaal echt niet, hoor”. Tóch heeft de HTM ervoor gekozen juist dát bandje te laten klinken. De spijker op z’n kop! Iedereen bediend met een mededeling zoals het hoort in zijn eigen culturele setting!!

Ten slotte kan iedereen rustig gaan slapen. De ironie wil dat precies dezelfde discussie ook op Britse universiteiten regelmatig oplaait: buitenlandse (dat wil zeggen niet-Engelstalige) studenten ‘trekken het niveau van het Engels omlaag’. Vervang het woord ‘Nederlands’ door ‘Engels’ (of andersom) en de zorgen zijn dezelfde.

Gelukkig maar. Verslechtering, verbetering, verandering, aanpassing. Een beter teken dat talen “leven” kan niet worden afgegeven.

Plain English (6)

Om international Plain English Day te vieren, posten wij drie weken geleden een drietal zinnen, genomen uit bestaande juridische documenten (een huwelijkscontract, algemene voorwaarden van autoverhuurbedrijf en een testament).(klik hier). Onze vraag was of de lezers van deze blog dit Legalese konden vertalen in Plain English.

In onze trainingen is er bijna altijd een dunne lijn tussen wat “goed” is en wat “fout” is. Erg vaak is er een groot grijs gebied van dingen die “beter” kunnen. En omdat “goed” en “fout” moeilijk te definiëren zijn, is “beter” ook lastig te omschrijven. Naar aanleiding van onze  blog over het verschil tussen according to en in accordance with bijvoorbeeld (klik hier), kregen we een commentaar of pursuant to niet beter was dan according to. ”Dat ligt er maar aan”, denken we dan; pursuant to is synoniem met according to, dus niet “fout”. Alleen zouden wij voorzichtiger zijn met pursuant to alleen maar omdat dit een ingewikkelder en veel minder gebruikt woord is waarvan de lezer zou kunnen denken “wat betekent dat?”.

En daar heb je het al: “de lezer”. De allereerste gedachte die in een schrijver op moet komen is VOOR WIE schrijf ik eigenlijk? Schrijf ik voor andere juristen? En als ik dat doe, zijn die andere juristen wel Engelstalige juristen? Als het antwoord op die twee vragen JA is, pas dan zouden we zeggen: gebruik gerust persuant to, in alle andere gevallen: gebruik according to. Niet goed, niet fout, maar beter…

Onze zinnen uit de vorige Plain English blog: Wij geven eerst de opgaven (die dus niet “fout” zijn….) en vervolgens een aantal inzendingen van lezers, gevolgd door een     mogelijke oplossing (die dus “beter” zijn).

(Sentence 1). In the occurrence of the vehicle’s non performance through breakdown the owners must at their own expense effect the collection of the said vehicle and attend to performing the necessary repairs thereto.

  • (Entry 1.1) If the vehicle breaks down the owners must pay for its collection and consequently make sure the necessary repairs are taken care of.
    (Remark) Definitely greatly improved. However, your sentence lacks punctuation (comma) and ‘taken care of’ is maybe a little too informal and vague.
  • (Entry 1.2) If your rented vehicle has broken down we shall tow it away to a garage and repair it.
    (Remark) You have misused ‘shall’ here. Strictly speaking, ‘shall’ can only be used with ‘I’ and ‘we’ and its misuse is often unclear. This is of the golden rules of Plain English. (zie Blog klik hier)
  • (Entry 1.3) In case of a defect to the car, we (the lessor) will collect the car and take care of the necessary repairs.
    (Remark) Use “If” instead of “in case of” (zie Blog klik hier)
  • (Our suggestion 1) If the car breaks down the owners must collect and fix it at their own expense

(Sentence 2) I reserve to myself the right from time to time and at all times hereafter to make all such alterations in and additions to this my Will as I think fit, either by separate act or at the foot hereof, desiring that all such alterations or additions so made under my own signature shall be held as valid and effectual as if inserted herein.

  • (Entry 2.1) All alterations made to my Will are only applicable and valid if I have these signed and dated.
    (Remark) Very good – but just a small word order change: if these are signed and dated. Your use of ‘have these signed’ insinuates that it has to be done by a third party which is not what the original text stipulates.
  • (Entry 2.2) I reserve the right to make changes to this Will at any time, either in this Will or separately. In both cases such change will be a part of this Will.
    (Remark) Excellent!!
  • (Our suggestion 2) I always have the right to change my Will or add to it if I choose. I can do so at the bottom or on a separate document. Any changes or additions will be as if they were originally included. They will be valid and have the same effect as long as they have my signature.

(Sentence 3) Upon all which terms and conditions the said Appearers declared it to be their intention to forthwith solemnize the said intended marriage, mutually promising to allow each other the full force and effect thereof under obligation of their persons and property, each to the other according to the Law.

  • (Entry 3.1) The Appearers declare they would like to solemnize their intended marriage in order to ensure a full legal administration on eachother’s assets and liabilities.
    (Remark) Well done. But ‘eachother’s assets’ is a tad sloppy. Why not use ‘mutual assets’
  • (Entry 3.2) In view of the above, the parties declare that they intend to get married, while accepting all legal consequences thereof, immediately after signing this agreement.
    (opmerking) Good. But this extract contains a confusing mix of informal (get) and archaic (thereof) styles.
  • (Our suggestion 3) The parties confirmed that they intend to proceed with their marriage. They agree to be bound by all the terms and conditions of this contract according to the law.

Met dank aan alle inzenders!!!

What’s in word (8)

According to… / In accordance with…

According to Dutch law (article …… of the Dutch Civil Code) the board of directors should (etc.) zien wij erg vaak staan in door Nederlandse juristen geschreven Engelstalige teksten. Waarom is in accordance with hier beter? De woorden in accordance with en according to worden te pas en vaker nog te onpas gebruikt in juridische teksten. Vaak wordt gedacht dat ze hetzelfde betekenen, vermoedelijk omdat je ze allebei kan vervangen door het            Nederlandse “volgens”. In het Engels betekenen ze echter niet hetzelfde.

Kort en bondig: in accordance with gebruik je als iets (al dan niet verplicht) is voorgeschreven. Het betekent ruwweg “zoals beschreven staat”, “conform”, of in                     compliance with. Bijvoorbeeld:

  • The work must be carried out in accordance with the client’s specific instructions.
  • In accordance with the provisions of the 7th EC Directive…(etc.)

According to geeft een aanhaling aan; het verwijst de lezer naar een bepaalde bron of (vaak mondelinge, of enigszins vage) rapportage. Bijvoorbeeld:

  • According to my lawyer, I could claim substantial damages for this infringement.
  • Damages will be paid according to reasonable market standards.

Om het enigszins te versimpelen, vergelijk de volgende zinnen:

  • According to the weather forecast it will rain tomorrow
  • In accordance with the weather forecast it will rain tomorrow

Waarbij de eerste zin natuurlijk goed is: ik zeg slechts wat ik in het weerbericht gehoord heb, en het weerbericht schrijft niet voor wat het weer gaat worden (zoals in de tweede zin).

Nu zullen er weinig mensen vallen over according to Dutch law, article 9.1 of in accordance to Dutch law, article 9.1, maar verwarring kán optreden in situaties waarin beide gebruikt kunnen worden, bijv.

  • Rent must be paid in accordance with paragraph 7 of the lease agreement.
  • Rent must be paid according to paragraph 7 of the lease agreement.

De eerste zin vertelt ons dat paragraaf 7 ons zegt hoé de huur betaald moet worden, de tweede zin vertelt ons dát de huur betaald moet worden (en dat dát in paragraaf 7 staat).

Overigens is de betekenis van “horen zeggen” dat according to heeft, is ook meteen de reden dat je in het Engels nooit according to me kan zeggen, als je “volgens mij” wil zeggen. Tenzij je natuurlijk aan een serieuze schizofrene multiple personality disorder lijdt… Als je al “volgens mij” wil zeggen, gebruik dan: in my view of in my opinion of iets in die richting.

Opmerking 1:
Natuurlijk kom je vaak teksten tegen die als titel hebben: Notifications according to Article 9.1, of iets dergelijks. Dit according to heeft niet te maken met het bovenstaande (en zou zelfs in tegenspraak zijn met wat wij zojuist beweerden…), maar dient natuurlijk gelezen te worden als “betreffende”, of “met betrekking tot”.

Opmerking 2:
Volgende week zullen we terugkomen op onze Plain English-prijsvraag. U heeft nog een week de tijd om de door u in Plain English geschreven zinnen (klik hier voor prijsvraag) in te sturen naar p.peek@branch-out.eu!

Opmerking 3:
Er zijn nog een aantal plaatsen over in de Open Inschrijvingsworkshop Legal English       Writing Skills op 3 en 10 december in Den Haag. (klik hier voor meer info) Interesse? Laat het ons weten!