Monthly Archives: April 2016

Consistency (4)

Achterdochtig volkje, die Britten. Afgelopen donderdag zei Barack Obama tijdens een
persconferentie (met David Cameron aan zijn zijde) dat het Verenigd Koninkrijk volgens hem beter deel van de Europese Unie kan blijven want anders lopen de Britten tijdens toekomstige onderhandelingen een groot risico:  “The UK is going to be in the back of the queue”. (Lees hier in The Guardian).

Queue, zei hij, queue! En niet line wat je zou verwachten, want Obama is een Amerikaan, en Amerikanen zeggen line als ze queue bedoelen. Het kán niet anders of Cameron, die
immers ook hoopt dat het Verenigd Koninkrijk binnen de EU blijft, had hem dat ingefluisterd. Als hij gezegd zou hebben: The UK is going to be in the back of the line (want Amerikaans-Engels) zou het, volgens de complottheoretici (waaronder de onvermijdelijke Nigel Farage) een stuk minder “inmenging in binnenlandse aangelegenheden” zijn.

Farage-aanhangers vonden uit dat in de 358 speeches en persconferenties van Obama die op deze website verzameld zijn 1.162.735 woorden staan, waarvan 130 maal line en niet één keer queue. Dát moet toch wel betekenen dat Obama’s gebruik van queue politiek gemotiveerd was. Prompt was er echter iemand anders die aan kon tonen dat Obama wel degelijk het woord queue kende en zeker op drie momenten publiekelijk had gebruikt. Lang leve het Internet…

We hebben het op deze plek al eerder over gehad (met name in Consistency 3, hier te lezen): het is slimmer om je publiek niet te verwarren door in één tekst verschillende spellingsmogelijkheden door elkaar te gebruiken. Als je een woord op z’n Brits-Engels spelt, gebruik dan niet een ander woord met een Amerikaans-Engelse spelling later in de tekst. Hetzelfde geldt voor woorden: schrijf niet dat een truck (AmEng) petrol (BrEng)
gebruikt of een lorry (BrEng) gas (AmEng) nodig heeft. Jammer genoeg gebruikte Obama tijdens de bewuste persconferentie geen andere voorbeelden.

Meer voor de hand ligt daarom dat Obama heel goed in de gaten had dat hij Britten voor zich had, Britten die (een fractie van een seconde) sneller zouden begrijpen waar hij het over had als hij het woord queue gebruikte dan wanneer hij het woord line zou gebruiken. Met andere woorden: hij paste zich aan aan zijn publiek. Dit is volledig in overeenstemming met wat ik hier de afgelopen drie weken heb geschreven: het is de (ditmaal: Brits-Engelse) omgeving die het taalgebruik bepaalt…

Zo gek is dat verder niet: de (vorige) Prime Minister van Australië, Tony Abbott, gebruikte in 2014 in een zelfde speech het woord car park (BrEng) voor een Australisch gezelschap (lees hier) en parking lot voor een groep van Japanse journalisten (lees hier). Weer een voorbeeld van je aanpassen aan het publiek.

De vraag waarom het in de ene variant queue is en in de andere variant line, is moeilijker te beantwoorden. Hoogstwaarschijnlijk omdat het woord met de Romaanse oorsprong (queue als Frans voor staart) minder goed aansloeg in de Amerikaanse melting pot (niet alleen sociaal, maar ook taalkundig) dan het woord met de Germaanse oorsprong line. Ook in het Nederlands bestaat officieel het woord “queue”, maar we gebruiken altijd “rij”.

Ook op het gebied van Legal English zijn er legio voorbeelden te bedenken van begrippen die hetzelfde betekenen maar in verschillende landen anders heten. Wat te denken
bijvoorbeeld van “conservatoir beslag” dat in de VS attachment heet, en in GB seizure? Of het reeds eerder besproken Britse barrister/solicitor en Amerikaanse attorney-at-law (in What’s in a word 17).

Maar misschien is deze glaswaterstorm ook wel toe te schrijven aan de welhaast fundamentalisch-conservatieve uitingen van de Brexit-clan: “Blijf met je Poten van Onze Taal af”, ja zelfs óók als je een native speaker of English bent.

PS:
Er zijn nog plaatsen beschikbaar voor de workshops Legal English Writing Skills, 1 & 8 juni in Den Haag en 3 & 10 juni in Amsterdam, klik hier voor meer informatie.

Workshop Legal English Writing Skills (dec. 2016)

“The difficult task, after one learns to think like a lawyer, is relearning how to write like a       human being”

Waar en wanneer?
Donderdagen 1 en 8 december 2016: Amsterdam
Maandagen 5 en 12 december 2016: Den Haag
Exacte locatie: Nog niet beslist

Inleiding
Engels is de lingua franca van het internationale juridisch verkeer. Om als legal professional met niet-Nederlandstalige opdrachtgevers of hun niet-Nederlandstalige vertegenwoordiger(s) te communiceren is een goed en éénduidig gebruik van het Engels pure noodzaak! Niet alleen kan een geschreven tekst met fouten slordig en onbeleefd overkomen, maar een juridisch schrijven dat voor meerdere uitleg vatbaar is kan
desastreuze gevolgen hebben… Deze training zal zich concentreren op de bijzondere eisen die gesteld worden aan het (schriftelijk) gebruik van het Engels in een juridische context.

Kosten
€ 1.275,- p.p. (incl. lunch, excl. BTW)
Bij meer dan 3 deelnemers van hetzelfde kantoor zijn de kosten lager als “ in-company training”. Daarnaast kunt u dan zelf de data bepalen.

Opleidingspunten
Volledig volgen van deze Workshop levert de deelnemer 14 (niet-juridische)
opleidingspunten op i.h.k.v. de Permanente Opleiding Advocatuur. Klik ook voor Amsterdam en voor Den Haag

Aantal deelnemers:
Minimum: 4 – Maximum: 8

Voorbereidend werk:
Vóór aanvang zal deelnemers gevraagd worden (pre-Course opdracht):

  • Twee zelf-geschreven teksten in te sturen (één werkgerelateerde tekst en één niet-werkgerelateerde tekst). Deze teksten zullen (geanonimiseerd) een belangrijk fundament leggen onder het trainingsmateriaal.
  • De Branch Out Structure Test te maken (www.branch-out.eu/test)

De teksten moeten twee weken voor aanvang van de Workshop bij ons binnen zijn.
De Workshop wordt afgesloten met een post-Course opdracht waarop de deelnemers
individueel feedback zullen krijgen

Programma (onder voorbehoud)
Dag 1
09.00 – 09.30       Ontvangst
09.30 – 10.00       Introduction to effective writing skills
10.00 – 10.30       Correctness I
10.30 – 10.45       Pauze
10.45 – 11.30       Correctness I
10.45 – 12.30       Feedback on pre-Course writing task
12.30 – 13.30       Lunch
13.30 – 15.00       Courtesy I (letters vs emails/formal vs informal/functions
15.00 – 15.15       Pauze
15.15 – 16.30       Writing task 1: email to a client
17.00 – 17.05      Afsluiting
Dag 2
09.00 – 09.30       Review Day 1
09.30 – 10.00       Correctness II
10.00 – 10.30       Conciseness
10.30 – 10.45       Pauze
10.45 – 12.30       Courtesy II (recommendations/tone & style)
12.30 – 13.30       Lunch
13.30 – 14.15       Cohesion / Consistency (& British English vs American English)
14.15 – 15.00        Plain English
15.00 – 15.15       Pauze
15.15 – 16.30       Writing task 2: the letter of advice (depending on input students)
16.30 – 17.00       Summary and points for action
17.00 – 17.05       Afsluiting

Interesse in deze Workshop?
Bel: 06-2034 5409, of stuur een mail naar info@branch-out.eu

What’s in a word? (18)

De afgelopen twee weken heb ik hier beweerd dat “de omstandigheden het taalgebruik bepalen”. (zie What’s in a language 18 en 19). Nu zijn er ook schrijvers die menen dat zelfs de fysieke omgeving (of zo u wil: het landschap) een sterke invloed hebben op taal. Zie
bijvoorbeeld het recente Landscapes, van Robert Macfarlane (lees hier meer) of het iets oudere The Road to Botany Bay van Paul Carter (lees hier verder). Of dichter bij huis: al die beeldspraak met en over water die in het Nederlands verborgen zit.

Hoe het ook zij, de Britten, die immers wonen in een land van heggen, hagen, omheiningen en ander plantaardige afscheidingen, hebben het woord hedge ook een taalkundige lading gegeven: hedging language. Ofwel: a mitigating word or sound used to lessen the impact of an utterance, vaak gebruikt om beleefd te klinken als je je mening geeft. Alsof je er een heggetje omheen zet, zodat je gesprekspartner niet rauw en onvoorbereid tegen je mening aan botst.

We hebben het er op deze plaats natuurlijk al vaak over gehad, en wij Nederlanders bestempelen dit al gauw als “indirect”, “overbeleefd” of “niet recht door zee” (om maar weer eens iets waterigs te gebruiken). En het staat voor mij als een paal boven water (…) dat het niet of (te) weinig in staat zijn om hedging language te gebruiken, de voornaamste reden is dat Engelstaligen ons als zo bot, onbeleefd en ongenuanceerd zien.

Het is meestal niet zo moeilijk om hedging language te herkennen en, met een sprankje meer moeite, te gebruiken: may, could, seem, probably, quite, somewhat, by the way,
bijvoorbeeld. Of voor een lijstje met nog meer hedging language: klik hier. Een stuk lastiger is het bij Engelse woorden die de Engelstalige schrijver gebruikt met een vooropgezette hedging-bedoeling maar waarvan de niet-Engelstalige lezer niet doorheeft dat dit hedging language is. En andersom: als de niet-Engelstalige schrijver in het Engels hedging language gebruikt terwijl hij dat niet bedoelt.

Eén van die woorden is het in Nederlandstalige juridisch taalgebruik vaak geziene “verdedigbaar”. “Het is verdedigbaar dat….” wordt vaak klakkeloos geschreven als It is
defendable that…

Twee dingen zijn hier “verkeerd”: 1) defendable betekent dat het fysiek te verdedigen moet zijn d.m.v. bijvoorbeeld een hoge muur, en het zou dus defensible zou moeten zijn (ofwel: justifiable by argument, klik hier voor het verschil) en 2) It is defendable/defensible that… wordt, hoewel “goed Engels” simpelweg nooit gebruikt zoals Google’s corpus of British English laat zien. Dit corpus is overigens vaak goed te gebruiken om te zien of iets wel/niet een voorkomende zin is in het Engels: Tik de woorden in die u wil gebruiken en bekijk het
resultaat…

Veel beter zou derhalve zijn om “Het is verdedigbaar dat…” te schrijven als óf: 1) A case could be made that/One could argue that (of iets in die geest), óf: 2) It is justifiable that…, of anders een zin met het bijwoord justifiably (The FBI justifiably hacked the defendant’s Iphone).

Alleen: opgepast!!! De voorbeelden in 1) zijn voorbeelden van hedging language. Het is niet noodzakelijkerwijs de mening van de schrijver, of kán die zijn maar dan met een flinke slag om de schrijversarm. De voorbeelden in 2) zijn veel vastbeslotener en zijn heel zeker de mening de schrijver. Waarmee me maar willen aantonen dat het Nederlandse “Het is verdedigbaar dat…” op verschillende manieren in het Engels verwoord kan worden, echter, al naar gelang de positie van de schrijver.

(met dank aan Greg Korbee)

What’s in a language? (19)

De omstandigheden bepalen je taalgebruik, probeerde Nicola Courtney vorige keer duidelijk te maken. Terug in Engeland merkte ze dat ze een heel ander soort Engels
gebruikte dan dat ze in Nederland pleegt te gebruiken (hier nog eens te lezen).

Ze mag blij zijn dat ze dit zelf in de gaten heeft, en ze komt tot dit besef waarschijnlijk
omdat ze dezelfde taal (dwz. Engels) in verschillende omgevingen bezigt. Het wordt namelijk veel moeilijker in te zien als mensen een andere taal gebruiken, en al helemaal als men een taal alleen ziet als een gegeven hoeveelheid regels en vertalingen… Ik geef twee voorbeelden uit recent onderzoek van het MIT en Stanford University.

Op woordniveau: het woord “brug” is vrouwelijk in het Duits (die Brücke) en mannelijk in het Spaans (el puente). Duitsers zijn veel meer genegen een brug te beschrijven als ‘mooi’, ‘elegant’, ‘slank’, ‘fragiel’, ‘gracieus’, ‘sierlijk’, etc. Spanjaarden beschrijven dezelfde bruggen als ‘groot’, ‘gevaarlijk’, ‘lang’, ‘sterk’, ‘robuust’ etc. Dit bleek óók het geval toen ze gevraagd werden om diezelfde bruggen te beschrijven in een taal die géén mannelijke/vrouwelijke vormen kent, zoals het Engels. (Voor de liefhebbers: lees hier verder).

Op grammaticaal niveau: nadat proefpersonen gevraagd werd te beschrijven wat ze in een filmpje hadden gezien, wezen Engelse moedertaalsprekers een persoon aan die de actie in gang had gezet (Julia broke the glass), waar Japanners en Spanjaarden veel vaker de actie zélf beschreven (the glass broke). Deze verschillende zinsconstructies hebben belangrijke gevolgen wanneer het erom gaat gebeurtenissen te onthouden of de schuld aan iemand te geven: Japanners en Spanjaarden waren veel minder geneigd om te onthouden wie nu eigenlijk het glas kapot had gemaakt dan Engelstaligen. (Voor de liefhebbers: lees hier verder). En zelfs als je bijv. het Duits en het Engels grammaticaal gaat vergelijken, zal je zien dat het Engels nog meer (grammaticale) mogelijkheden geeft om de actie
te beschrijven dan het Duits (zie: What’s in a language 10, hier te lezen).

Ik heb hier al eerder geschreven dat het Engels veel meer betekenis legt in de grammatica dan het Nederlands (Correctness 11, hier te lezen). Dit is vermoedelijk ook een van de redenen dat Nederlanders, wanneer ze het hebben over dat iemand ‘slecht schrijft’, ze het hebben over spellingsfouten. Waar Engelstaligen zich veel vaker storen aan verkeerde grammatica, hebben Nederlanders het vaker over de d’s, t’s en dt’s. Wat ook helpt is dat er geen “officiële” spellingslijst bestaat in het Engels, zoals het Nederlandse Groene Boekje en dat er veel meer ‘geaccepteerde’ spellingen bestaan in het Engels (bijv. Brits-Engels vs. Amerikaans-Engels).

Verder wil ik zo ver gaan om te beweren dat dit ook gelijk de voornaamste reden dat de Plain English-beweging in Engelstalige landen veel meer voet aan de grond krijgt dan de Helder Nederlands-initiatieven in Nederland. De enigszins denigrerende benaming “Jip-en-Janneke-taal” zegt in deze(n) al genoeg…

De omstandigheden bepalen je taalgebruik. Dat geldt evenzeer voor Legal English: schrijf je voor juridische leken of schrijf je voor collega’s? En als voor collega’s: zijn dit continentale collega’s (dwz. civil law-lotgenoten) of voor Anglo-Amerikaanse collega’s (dwz. werkzaam in een common law-omgeving)? Schrijf je een pleidooi? Een Letter of Advice? Een blog? Schrijf je in het Engels aan Italianen? Schrijf je aan bekenden (of zelfs aan Italiaanse bekenden?) of aan mensen die je nog niet kent (of Italiaanse onbekenden)? Wil je krachtig overkomen? Bedachtzaam? Overtuigend? (of vooral krachtig/bedachtzaam/overtuigend bij Poolse juristen die je formeel tegemoet wilt treden)?

Een plugin die waarschuwt tegen verzachtend taalgebruik (zoals door Tami Reiss
geïntroduceerd, zie vorige blog): prachtig! Maak dan ook een plugin die waarschuwt tegen Legalese. En een plugin voor mensen die in het Engels communiceren met Spaanstaligen, met Japanners en met Duitstaligen. Maak een plugin voor (of tegen) formeel en/of
informeel taalgebruik. Combineer al deze plugins (en nog veel meer) met de reeds vaak
gebruikte spelling- en grammaticachecks met alle daaraan verbonden suggesties en correcties. Geef ze allemaal verschillende kleurtjes en kijk of uw teksten “beter” worden. Veel plezier!