Monthly Archives: October 2018

Clarity (22)

Zo maar vier willekeurige zinnen uit Voorbereidende Schrijftaken (pre-Course Tasks) die Nederlandse juristen recentelijk schreven als voorbereiding op een training Legal English Writing Skills:

  • Since 2009 I am working as a lawyer at (…) Advocaten en Notarissen.
  • Since this was over ten years ago, I can’t remember what the exact contents were.
  • Since I was ill at that time, I did not put much effort into…
  • An earlier termination of the purchase relationship between X and Y will lead to X’s
    bankruptcy since X will no longer have a sufficient source of income.

Nederlanders hebben een vreemde voorkeur voor het Engels woordje since. Geen idee waarom. Of liever gezegd: ik héb wel een idee, en dat idee is dat Nederlanders dat since wel “lekker Engels” vinden klinken. En dat klopt ook wel want technisch-grammaticaal is het gebruik van het woordje since in alle bovenstaande zinnen goed.

Nou ja, goed? Met de aantekening dat dan weer de werkwoordsvorm am working (ook al weer iets dat “lekker Engels” klinkt!) in het eerste zinnetje moet zijn: have been working of have worked, want daar gaat het over een actie uit het verleden die tot op het heden
voortduurt (de Present Perfect, zoals hier en hier besproken). Daarnaast valt er (in de voorbeeldzinnen 1, 2 en 3) in het licht van SVOMPT, ook wel wat te zeggen over de plaats van de bijzinnen/bijwoordelijke bepalingen. T staat voor Tijdsbepaling, en die komt het liefst aan het einde van de zin. En ja, dan moet je een zin beginnen met I/Ik, maar een verbod daarop is sowieso je reinste flauwekul (zie hier).

Since is een ambivalent woord en kan “sinds”, “sedert”, “vanaf het moment dat…”
betekenen, maar kan ook de betekenis hebben van “omdat”. Normaalgesproken zal een gemiddelde Engelstalige door de context waarin dat woord staat, geen enkele moeite hebben met de betekenis van dat woord, maar juist omdat er in de voorbeeldzinnen 2-4 sprake is van een tijdsbepaling (resp. over ten years ago, at that time en earlier), kan er even verwarring ontstaan. Heel even maar, maar genoeg om die zin nóg een keertje te lezen, en dat is natuurlijk niet de bedoeling.

Gebruik daarom liever gewoon because of as (of zelfs: for) als je een reden aan wil geven. Maar daarmee zijn we er nog niet helemaal… er schijnen namelijk subtiele verschillen te zijn tussen because en as. Behalve dat as een veel formelere vorm van because is,
geeft because volgens veel commentatoren (waaronder Bryan Garner in Garner’s Modern English Usage) namelijk een “meer causaal verband” aan als as: In the causal sense, “as” should generally be avoided because (not as!) it may be understood as having its more usual meaning “while,” especially when it is placed anywhere but at the beginning of the sentence.

En ook for in plaats van because (al meer dan 1.000 jaar in gebruik, dwz. veel langer dan
because) heeft zo z’n nadelen. Want dán kan je namelijk weer in de war komen met since. Since gebruik je namelijk als de starttijd is gegeven (four o’clock, last Wednesday, 2015, etc.) en for als een periode bekend is (ten minutes, three days, two years, etc). Klik hier voor een leuke oefening daarmee.

Advies? Since legt een causaal verband en kan je gebruiken als je wilt dat dat causale
verband niet ál te overduidelijk is. Om misverstanden te voorkomen, echter, niet gebruiken als je iets van een tijdsaanduiding geeft in je zin (zoals voorbeelden 2, 3 en 4 hierboven. As geeft in het algemeen geen problemen, maar komt erg formeel over. Als je twijfelt is
because altijd te gebruiken.

Altijd? Kenneth A. Adams schrijft in zijn hier al vaak geciteerde A Manual of Style for
Contract Drafting
het volgende: Because contracts serve only to regulate conduct and state facts, drafters should be cautious about words associated primarily with expository ,
narrative and persuasive prose – words such as therefore, because and furthermore. So, whenever you use ‘because’ in a contract, consider being specific regarding the type of
causation required.

En zo is het altijd wel weer wat…

Plain English (20)

Vorige week schreven wij dat je de woorden jointly and severally (voor het Nederlandse “hoofdelijk”) in contracten makkelijk (d.w.z. zonder juridische consequenties) kan
vervangen door meer begrijpelijke woorden zoals bijv. together and seperately . Veel mensen denken dat het bij Plain English (of Klare Taal in het Nederlands) hierom draait: het vervangen van “moeilijke” woorden door woorden die iedereen (zogenaamd) begrijpt. Als dat het geval zou zijn, dan is het makkelijk zat…

De Canadese psychologen Masson en Waldron onderzochten hoe contracten met niet-juridisch onderlegd publiek (zoals hypotheekaktes e.d.) leesbaarder, of in ieder geval,
begrijpelijker gemaakt konden worden. Hun bevindingen kunt u lezen in hun artikel
Comprehension of Legal Contracts by Non-Experts: Effectiveness of Plain Language
Redrafting
, in het tijdschrift Applied Cognitive Psychology.

Masson en Waldron gebruikten vier juridische documenten: 1) het originele document, 2) als nr. 1 waar alle archaïsche woorden (bijv. hereinafter, etc.) uit verdwenen waren, 3) als nr. 2 maar dan waar lange zinnen in kortere zinnen werden opgeknipt, de passieve vorm werd veranderd in een actieve vorm, moeilijke woorden werden vervangen door
eenvoudigere en referenties naar de contractpartijen (mortgagor, morgagee etc.) werden vervangen door you en we, en 4) als nr. 3 maar dan met een uitleg van de juridische
terminologie. Het begrip van de lezers (allen leken op dit gebied) werd getest door de leestijd te meten, door zowel open als meerkeuzevragen te stellen en door lezers te vragen sommige alinea’s in eigen woorden te parafraseren.

Het is waarschijnlijk niet verrassend dat met name Versie 3 voor de lezers een stuk
begrijpelijker was. Echter, hoevéél begrijpelijker viel de onderzoekers tegen. Versie 4 (met uitleg over juridische begrippen) zou voor nóg meer begrip moeten hebben leiden, maar de onderzoeksresultaten van Versie 4 wijken nauwelijks af van Versie 3. Evenmin als het (te verwachten verbeterde) begrip van Versie 2 t.o.v. Versie 1.

Het gaat dus niet alléén over (archaïsche) woorden die je zou kunnen vervangen, of niet
alléén de juridische concepten die je zou kunnen uitleggen. En hoewel Versie 3 als de meest begrijpelijke uit de bus kwam, weten we nog steeds niet wélk specifiek aspect deze versie nu zo begrijpelijker maakt; zijn het de kortere zinnen?; is het de actieve schrijfstijl? of is het de meer persoonlijke schrijfstijl?

Masson en Waldron schrijven bovendien dat er (nog) geen onderzoek is gedaan naar in
hoeverre de “uiterlijkheid” van een tekst de begrijpelijkheid kan beïnvloeden. Ze verwachten dat dingen als typografie, lay-out, lettertype en -grootte, indeling in korte hoofdstukjes met titels, etc. etc. de begrijpelijkheid flink kunnen doen toenemen.

De belangrijkste conclusie uit dit onderzoek is m.i. dat je er met het gebruik van
Plain English/Klare Taal nog (lang) niet bent, hoeveel woorden je ook vervangt, hoeveel
actieve en persoonlijke schrijfstijlen je ook toepast, en hoe overzichtelijk en duidelijk een contract er ook uit mag zien: However much of law’s inaccessible nature may be explained by obscurantism, not all of it melts away in the face of plain language […]. It is possible that legal concepts are difficult to understand because, even when explained in plain language, they are complex or because they are in conflict with folk theories of the law. Lay people may rely on inaccurate prior knowledge of the law or on their own intuition about justice, which frequently does not reflect the legal reality.

PS.
Op veler verzoek hebben we nu een zoekfunctie in deze blog ingebouwd. Aan de rechterkant van uw scherm kunt u nu op steekwoorden zoeken in alle eerdere blogs (met deze meegeteld: 160). Dus als u nog eens iets wil lezen over het taalgebruik van Amerikaanse opperrechters: typ dan (bij Zoek onderwerpen) even “supreme court” (o.i.d.). Over het Engels van  Brett Kavanaugh hebben we het (nog) niet gehad, maar die is dan ook (nog) geen opperrechter.