Monthly Archives: April 2019

What’s in a language? (37)

Volgens het CBS wonen er 41 duizend Britten van boven de 18 jaar in Nederland. Deze mensen kunnen allemaal (op Nederlandse partijen) stemmen bij de Europese
verkiezingen. De enige voorwaarde is dat ze zich hebben geregistreerd bij hun gemeente. Dat goede nieuws wilde de gemeente Weert aan haar Britse inwoners laten weten en
stuurde ze allemaal een brief:

As a European citizin living in the Netherlands you may choose to vote in the election od (Dutch) menber of the European Parliament in the Nedertherlands. Please finf included your registration form in this regard. Pleas read the instructions to the form well. If you
prefer to vote in the European elctions in your country of origing, no action is required,
unless you have already registered in the Netherlands. Your municipal office can give you this information. Do you wish to vote in the Netherlands and have not yet Registered? Then fill in this form an return it to the municipality with the relevan documents. The adress is…..
(dikgedrukt door mij)

Ooops…! Daar was ergens iets fout gegaan. De gemeente liet weten dat de tekst niet was nagelezen voordat de brief werd verstuurd. “Heel slordig. Dat had niet moeten gebeuren” meldde de gemeente Weert op haar website. Die vermelding is helaas al weer gewist
(excuses zijn dan wel op z’n plaats, maar het moet niet te lang duren, nietwaar?), maar een nieuwe, en nu wél nagelezen, brief ging de deur uit:

Dear Sir or Madam, As a European citizen living in the Netherlands you may choose to (1) vote in the election of (Dutch) members of the European Parliament in (2) the Netherlands. Please find included your registration form in this regard (3). Please read the instructions to the form (4) well (5). If you prefer (6) to vote in the European elections in your country of
origin, no action
(7) is required, unless you have already registered in the Netherlands. Your municipal office (8) can give you (9) this information. Do you wish to vote in the Netherlands and have not yet registered? Then fill in (10) this form and return it to the municipality (8)
together with the relevant documents. The address is the followingSincerely
(11)
(dikgedrukt door mij)

Beter. Tenminste… de spelfouten zijn verdwenen. Maar: (1) overbodig, (2) maar liefst vier voorzetsels op een rijtje (in, of, of, in) en dus verwarrend, (3) overbodig en ook fout, (4) overbodig en weer een voorzetsel, dus verwarrend, (5) fout, (6) te informeel in een officieel schrijven, (7) no further action is required is de zegswijze, (8) elegant variation, en dus
verwarrend, want later staat er municipality, wat is het nou?, (9) weer: te informeel in een officieel schrijven, (10) idem dito, plus wéér een extra voorzetsel, en (11) je kent de naam van de geadresseerde niet, dus: Yours faithfully

 We hebben het hier al vaak gezegd: het gaat niet om een spelfout hier en daar (hoewel de eerste versie een beetje veel van het goede is…), maar veel meer om een consistente toon en stijl, om het vermijden van overbodigheden, om het vereenvoudigen van zinsbouw, om het stroomlijnen van je zinnen en je informatie (15 voorzetsels, bijv.?), en ga zo nog maar even door. Dit geldt voor je eigen taal natuurlijk ook, maar al helemaal als je in een andere taal schrijft.

Daarnaast, als je al die moeite neemt om deze boodschap over te brengen aan je (in dit geval: Britse) inwoners, waarom dan niet even een native speaker Engels naar de tekst laten kijken? Domheid? Luiheid? Arrogantie? (“Oh, Engels… dat spreken we allemaal, toch?”). Zo’n Engelsmoedertaalspreker komt binnen drie minuten met het volgende
tekstje:

Dear Sir or Madam, As a European citizen living in the Netherlands, you may vote for Dutch MEPs in the European elections. Please find included your registration form to vote. Before completing the form, please read the instructions carefully. If you would prefer to vote in the European elections in your country of origin, no further action is required, unless you have
already registered in the Netherlands. If you require any further information, please contact your municipality. Do you wish to vote in the Netherlands and have not yet registered? Then complete this form and return it to the municipality together with the relevant documents. Please post to… Yours faithfully….

Je begint bijna sympathie te krijgen voor de Brexiteers. Bijna…

Clarity (28)

Ambiguïteit, daar hadden we het vorige week over. Ambiguïteit maakt het mogelijk om aan een tekst uiteenlopende betekenissen toe te kennen. En, tenzij je als (bedrijfs)jurist graag dagenlang in rechtbanken zit, dient ambiguïteit in juridische teksten (wetten, contracten, testamenten etc.) zo veel mogelijk voorkomen te worden. Dit geldt in het Anglo-Amerikaanse (common law-)systeem misschien nog wel meer dan in het continentaal
Europese (civil law-)systeem. De zgn. “Letter van de Wet” (de overeenkomst, het contract etc.) is in het common law-systeem een stuk belangrijker dan de “Geest van de Wet” zoals in het civil law-systeem (lees ook bijv. hier)

Dat hardnekkig vasthouden aan die Letter vinden die Engelstaligen eigenlijk af en toe ook wel een beetje lastig. En daarom hebben ze besloten dat zelfs het woord “ambigu” ambigu is; in de Engelstalige rechtspraak bestaan er derhalve twee soorten ambiguity, te weten:
latent ambiguity en patent ambiguity.

Latent ambiguity is de onduidelijkheid in een contract die kan ontstaan doordat een woord meerdere betekenissen kan hebben, of als er ergens (onbedoeld) een foutje gemaakt is. Rechters, die normaalgesproken in het Anglo-Amerikaanse systeem alleen de letterlijke woorden in een contract (mogen) volgen, kunnen in dergelijke gevallen externe
bewijsstukken toelaten (extrinsic evidence, lees hier meer over). Ook is het stempeltje
latent ambiguity handig als er typfoutjes staan in contracten, of als er bijv. to my cousin, John staat in testamenten, maar er zijn twee cousins die John heten. De context kan dan uitmaken wat de typefout is en welke cousin John de gelukkige is.

Veel vervelender, echter, is het verschijnsel patent ambiguity. Patent ambiguity kan een contract ongeldig maken, er kan geen extrinsic evidence worden toegelaten, dus een rechter kan alleen afgaan op de tekst zélf. Normaalgesproken oordeelt een (in ieder geval Anglo-Amerikaanse) rechter in het nadeel van degene die het contract heeft opgesteld. Patent ambiguity kan namelijk ook met (misschien ook wel enigszins kwade) opzet in een contract zijn verwerkt, of anders kan een contract zó ingewikkeld zijn geschreven dat de gedupeerde tegenpartij het niet begrepen kán hebben.

Opvallend genoeg gaan dergelijke rechtszaken vaak om (al dan niet vermeend) juridisch woordgebruik. Hereby, hereafter, herewith, herein bijvoorbeeld; ontelbare rechtszaken zijn er gevoerd over wáár dan wel precies bij, of wáár dan wel precies mee. Of over and/or, want wáár dan “en”? en waar dan “of”?  Of over aforesaid. Of over at anytime hertofore. De lijst met woorden die een contract, of welk juridisch stuk dan ook, patent ambiguous
kunnen maken, en dus rijp voor een rechtszaak, is eindeloos.

Veel taalkundigen menen dat taal, en daarmee wordt “natuurlijke” taal bedoeld, niet
anders kán zijn dan ambigu. Juristen zijn daarom niet te benijden. “Rechtstaal”, de taal zoals die wordt gebruikt als juridisch instrument valt vaak niet samen met de taal zoals die wordt gebruikt in het dagelijks leven. Veel begrippen hebben in het dagelijks
spraakgebruik geen strikt afgebakende betekenis. In het technisch-juridisch taalgebruik is dat echter soms noodzakelijk. De Zwitserse taalkundige Kurt Baldinger schreef: We should pity jurists, who, making use of ordinary language, have to draw precise borders. From the viewpoint of language theory, this is impossible: yet,(…) guilty-innocent depends on such a limiting of reality.

Clarity (27)

Terms of Art… een begrip in Legal English dat te pas, maar veel vaker te onpas wordt
gebruikt. Een Term of Art is een woord, een begrip of een zin met een specifieke betekenis binnen een beroepsgroep. Eerder behandelde (juridische) voorbeelden zijn said of
aforementioned
en in Cohesion 3 hebben we al eens besproken hoe hiermee om te gaan.

Net zoals in andere beroepsgroepen heeft de Wereld van het Recht inderdaad een (gering) aantal technische woorden en begrippen die onafhankelijk van de context moeilijk, of soms zelfs onmogelijk met andere woorden uit zijn te drukken. Misschien zou je kunnen zeggen dat een Term of Art een poging is om woorden van hun natuurlijke ambiguïteit te beroven. Dat zou de (rechterlijke) gang van zaken wél zo veel makkelijker maken, nietwaar? De toekenning van het predicaat Term of Art kan echter groteske vormen aannemen.

In de Britse zaak Skerritts of Nottingham Ltd. v Secretary of State For Environment, Transport and Regions bijv.  ging het over de bouw van een grote feesttent (een marquee) op de
binnenplaats (de curtilage) van een hotel. Was hier wel of niet een bouwvergunning nodig? Nee, zei het bedrijf Skerritts of Nottingham; ja, zei het Ministerie. Niet onbelangrijk
misschien: de marquee was 40 x 17 meter groot en zou van februari tot oktober blijven staan.

Beide partijen maakten uitbundig gebruik van het begrip Term of Art. Om te beginnen bracht het Ministerie, bij monde van de bouwinspecteur, naar voren dat het woord
development een Term of Art was. Dit omdat development in de Town and Planning Country Act 1990 (sectie 55.1) omschreven wordt als: development means the carrying out of
building, engineering, mining or other operations in, on, over or under land or the making of any material change in the use of any buildings or other land.

Robert Walker, de advocaat van Skerritts, rook z’n kans. Hij moet gedacht hebben dat als de rechter dít toestond, hij ook wel een gooi zou kunnen doen naar een Term of Art. In zijn pleidooi omschreef hij eerst Term of Art als: an expresssion which is used by persons skilled in some particular profession, art or science, and which the practioners clearly understand even if the unitiated do not en pleitte dat dan ook het woord curtilage opgevat moest
worden als Term of Art. Met andere woorden, pure architectentaal voor een, voor de buitenwereld onzichtbaar, deel van het gebouw. Het was dus aan Skerritts ermee te doen wat ze wilde…

Met een Orwelliaans “alle-woorden-zijn-gelijk-maar-sommige-woorden-zijn-meer-gelijk-dan-andere” ging de rechter hier niet in mee. Dit laat direct het failliet zien van het fenomeen Term of Art. Tenminste… van juridische Terms of Art en aan de eventuele
gevolgen die daaraan verbonden worden. Het maakt namelijk niet uit of bouwkundige term als bijv. curtilage nu wel of niet een Term of Art is, maar het schijnt wél -juridisch- van belang te zijn dat development dat is; met andere woorden alle-Terms-of-Art-zijn-gelijk-maar-sommige-Terms-of-Art-zijn-meer-gelijk-dan-andere.

In The Diseases of Legislative Language schreef Legal Writing-goeroe Reed Dickerson:
Perhaps the most serious disease of language is ambiguity. (Wellicht in navolging van Alice in Wonderlands Lewis Caroll: ’When I use a word,’ Humpty Dumpty said, in a rather scornful tone, ‘it just means what I choose it to mean- neither more nor less.’ Het punt namelijk is dat bijna ieder woord ambigu is; pogingen om sommige woorden die ambiguïteit te ontnemen door ze tot een Term of Art te verheffen zullen op niets uitlopen.

Een advocaat vraagt aan een getuige: Is your appearance here this morning pursuant to a deposition notice which I sent to your attorney? De getuige antwoordt: No, this is how I dress when I go to work.