Monthly Archives: December 2019

What’s in a word? (36)

Onlangs hadden we een cursist in een van onze Contract Drafting-groepen. In officiële stukken gebruikte hij altijd het werkwoord to conclude, als hij het had over “een
verzekering afsluiten”, zoals in: The Subcontractor shall at its expense conclude and keep in force insurance to cover…”. Zijn Amerikaanse vakgenoten krabden zich op het hoofd: “Waarom zou je ophouden met die verzekering?”, was hun reactie. Hij had de zinsnede uit Linguee waar het inderdaad als “vertaling” wordt gegeven. (Over Linguee dadelijk meer).

Enig speurwerk leidt tot de slotsom dat het hier om een Valse Vriend gaat (een zgn.
‘cognaat’, ofwel een woord die in zijn vorm op een woord uit een andere taal lijkt, maar niet dezelfde betekenis heeft). En wel een juridische Valse Vriend. We zijn juridische Valse Vrienden al vaker tegengekomen op deze plek (bijv. hier en hier), maar dit was een nieuwe voor me.

To conclude is: (be)ëindigen, tot een conclusie komen na een discussie, na een uitwisseling van standpunten of na onderhandelingen etc. (dus ook een soort van beëindigen eigenlijk). Je kan ook zeggen: to conclude a contract of to conclude a deal, hetgeen betekent dat je
onderhandelingen afsluit om vervolgens ergens je handtekening onder te zetten. Het is derhalve synoniem met to enter into of to sign.

 Het Amerikaanse Black’s Law Dictionary geeft voor to conclude (o.a.): To ratify or formalize (a treaty, convention, or contract), voor conclusion (o.a.): The closing, settling, or final
arranging of a treaty, contract, deal,
etc. en voor to enter (o.a.): To become a party to. Zelfs het Amerikaanse Supreme Court gebruikt beide woorden in dezelfde betekenis: This Court need not intervene to protect commercial parties from their failure to conclude the contracts that, in retrospect, they wish they had entered.

Ik ben bang dat het Nederlandse “een verzekering sluiten of afsluiten” het Engels to
conclude
in de weg zit. Je “sluit” immers ook een contract (af), en je conclude a contract, dus waarom dan niet ook to conclude an insurance? Helaas, in het Engels zeg je dan: to take out an insurance.

 À propos “sluiten” of “afsluiten”: Van Dale zegt dat het allebei kan. Iets wat a.s.r./Ditzo een aantal jaren geleden tot moemakens toe moest uitleggen.

Waarom geeft Linguee dan zo vaak to conclude an insurance voor “een verzekering
afsluiten”? Simpel, omdat Linguee niet de pretentie heeft een woordenboek te zijn. Linguee geeft slechts woorden in hun context; m.a.w. hoe komt een woord in de
werkelijkheid voor in combinatie met andere woorden. Daartoe wordt het hele Internet afgestruind. Wat wél uitermate vriendelijk is van Linguee, is dat ze ook de bronnen
vermelden waar ze deze woorden hebben gevonden.

En als je die bronnen goed bekijkt, zijn dit voor het grootste deel Engelstalige versies van Nederlandse websites. Dat betekent dus dat als een Nederlands bedrijf op de Engelse
versie van hun website de fout gemaakt heeft om “een verzekering afsluiten” met to
conclude an insurance
te vertalen, deze fout op Linguee verschijnt. Waar dan weer veel
lezers vertrouwen in hebben (“het staat immers op Linguee?”), dat weer gaan gebruiken, enz. enz. enz…. Als je wel eens Linguee gebuikt, check dan ook even de bronnen!

Dit fenomeen (It if sounds good, it must be good) komen we erg vaak tegen in juridische
tekstschrijverij. Contracten worden al te klakkeloos gekopieerd; boilerplate-clausules
worden zonder nadenken overgenomen; bepalingen, bedingen, reglementen etc. etc. die steeds maar weer opnieuw worden gebruikt zonder eens stil te staan bij wat er nu eigenlijk staat. Echt flagrante fouten gaan op die manier hun eigen juridische leven leiden.

Tenslotte, de overige bronnen die Linguee in dit geval gebruikt, zijn Deens of Slowaaks, of wat dan ook… En dat sterkt mij weer in de mening dat er langzaam maar zeker een Engels (Euro-Engels?) ontstaat, dat minder en minder te maken heeft met het “echte” (lees: Brits-of Amerikaans-) Engels. Als je je, als Nederlandse advocaat namelijk met een Deense
advocaat in het Engels onderhoudt, is er een grotere kans dat beide partijen beter weten wat to conclude an insurance is, dan als zij to take out an insurance gebruiken. Dat hierover Brits-Amerikaanse wenkbrauwen worden opgetrokken nemen we dan maar op de koop toe.