Er werd vorig jaar een beetje lacherig over gedaan: de NS die in omroepberichten “Beste reizigers” ging gebruiken in plaats van “Geachte dames en heren”. In dezelfde maand werd met dezelfde lacherigheid in de Londense metro het welbekende ‘Ladies and gentlemen‘ vervangen door ‘Good morning everyone‘. Genderneutraliteit (of soms ook: gender-
inclusiviteit) noemen we dat; een manier om geen onderscheid te maken tussen
verschillende geslachten.
Dat is mooi meegenomen voor iedereen die zich geen man óf vrouw voelt (of zelfs: is), maar nog veel mooier is genderneutraliteit voor vrouwen die steeds maar weer
geconfronteerd worden met het feit dat de man als norm wordt gebruikt en de vrouw -als logisch vervolg- de uitzondering. Er ontstaan zo, vaak onbewust, stereotiepe denkpatronen met soms verregaande gevolgen. Zo staat er in veel Britse wetten nog vermeld: The
masculine includes the feminine (bijv. in de Law of Property Act uit 1925, section 61. (Overigens heeft die Act een heel hoofdstuk (Part 8) met de titel Married Women and Lunatics, maar dit terzijde…)
Maar ook de juridische wereld kruipt langzaam uit z’n schulp. Het Canadees-Amerikaanse Thomson Reuters (gespecialiseerd in informatiediensten en –producten voor o.a. de
juridische sector) merkt een duidelijk grotere interesse bij klanten van grote
advocatenkantoren voor genderneutrale documenten. Advocatenkantoren in Nederland (waaronder bijv. Houthoff) nemen genderneutraliteit zó serieus dat zij hier een apart hoofdstukje voor inruimen in hun Style Guide. En als klap op de vuurpijl kwam vorig jaar ook het Europees Parlement met een nieuwe editie van Gender-Neutral Language in the European Parliament (hier te vinden).
Nu heeft het Engels als taal met een “natuurlijk gender” het iets makkelijker dan andere talen. Het Engels hoeft bijv. geen rekening te houden met mannelijke en vrouwelijke
woorden zoals het Nederlands. Verwijs dus altijd met een it naar een ding, en niet met his of her zoals in het Nederlands, Vaak zien we nog door Nederlanders geschreven: The
company will sell half of his assets omdat je in het Nederlands “zijn” gebruikt om terug te verwijzen naar onzijdige woorden (het bedrijf). Schrijf: The company will sell half of its
assets.
Of gebruik een –ing vorm van het werkwoord om mannelijke aanduidingen te vermijden: niet: There is a temptation for the draftsman to allow… maar There is a temptation when drafting to allow… Overigens komt ook het woord drafter steeds meer in zwang, zoals ook the chair ipv. chairman of chairwoman. Voor meer voorbeelden van genderneutrale beroepsaanduidingen, zie de Appendix: recommended names of professions and functions van het Europees Parlement-document.
Daarnaast zou u vaker d.m.v. het gebruik van het meervoud en de verwijzing they kunnen voorkomen dat u het over he of she heeft: Lawyers must check that they…. ipv. A lawyer must check that he… Of laat, as het toch wel duidelijk is, gewoon het bezittelijk
voornaamwoord (maar al te vaak: his) weg: The Lessor may not withold permission to… ipv. The Lessor may not withold his permission to…. En, hoewel u dit niet overdreven vaak moet doen, het gebruik van de passieve vorm kan ook bijdragen aan genderneutraliteit: …when the will was made ipv. … when he made his will.
Toegegeven, het kost een beetje moeite en het zal even als gekunsteld overkomen, maar probeer het eens een week vol te houden. U zal zien dat het na die week bijna automatisch gaat. We zouden natuurlijk ook met z’n allen kunnen overstappen naar een genderloze taal zoals de Finoegrische talen Estisch, Fins en Hongaars, maar dat maakt het er allemaal vast niet makkelijker op…
Meer lezen? Ga naar Gender neutral contracts are here, een LinkedIn post van een
vrouwelijke advocaat. Of anders How to Write Gender-Neutral Contracts uit de National Law Review. Meer tips? Ga naar het Britse Office of the Parliamentary Counsel – Drafting Guidance blz. 7-11,voor meer tips voor het Engels. Tips voor het Nederlands zijn te vinden bij Specifieke Richtsnoeren voor het Nederlands van het Europees Parlement,