Monthly Archives: October 2020

Plain English (24)

Er is al vaak geschreven over de begrijpelijkheid van contracten voor de “gewone” lezer. Daarbij wordt dan vaak onder “gewone lezer” verstaan: de niet-juridisch onderlegde
ondertekenaar. Veel minder vaak lees je opmerkingen over de begrijpelijkheid van overeenkomsten e.d. tussen juristen onderling, maar dat kan een beroepsdeformatie zijn. Of misschien begrijpt de ene jurist de andere gewoon veel sneller omdat zij min of meer dezelfde taal gebruiken, kan ook…

Resultaten van een onderzoek van Van Boom, Desmet en Van Dam uit 2016, gepubliceerd in het tijdsschrift Journal of Consumer Policy komen overeen met soortgelijk onderzoek in Engelstalige landen. In het artikel “If It’s Easy to Read, It’s Easy to Claim”—The Effect of the Readability of Insurance Contracts on Consumer Expectations and Conflict Behaviour”   (hier helemaal te lezen) concluderen zij dat “gemakkelijker leesbare contracten het vertrouwen versterken, maar dat ze ook een inherent aspect van vertrouwen laten zien, namelijk hogere verwachtingen”. Hetgeen kán resulteren dat consumenten eerder bereid zijn om te claimen of gerechtelijke stappen te ondernemen, óók als dat weinig zin heeft.

Een tweesnijdend zwaard dus, die roep om vereenvoudiging van juridische documentatie op consumentenmarkten, zoals standaardcontractvoorwaarden en bijv. licentie-voorwaarden. Het is daarom interessant om te zien wat de gevolgen zijn als een instantie nu eens écht de daad bij het woord voegt en “iets juridisch” in klip-en-klare-taal op hun website zet.

Zo heeft de BBC onlangs aangekondigd dat het 16.000 geluidseffecten uit hun archief beschikbaar stelt. De geluidseffecten zijn geordend per categorie, dus als u een sfeer wilt creëren met het geluid van watervallen , hamers  of misthoorns (of maar eens wat te
noemen) om bijv. uw blog te verlevendigen, dan is daar een geluidseffect voor. De voorwaarden (de zgn. licensing terms) waarop deze geluiden voor niet-commercieel gebruik beschikbaar zijn gemaakt, zijn hier te vinden. Het verrassende is dat die voorwaarden (geschreven zijn in een losse, niet-juridische stijl, alsof een journalist ze had geschreven – maar wel iemand die ervoor heeft gezorgd dat de belangrijkste juridische punten aan bod komen. Hier is een voorbeeld – clausule 10 C van de voorwaarden.

10. Mishaps (sowieso een vriendelijk klinkend eufemisme voor ‘wangedrag’ of
‘aansprakelijkheid’)
We take great care to make our content the best it can be. So, if something does go wrong, we are responsible only (…)

c.  If you’re an individual “consumer” and it would be unfair for us to not be held responsible.        Otherwise, we’re not liable for anything that happens if:

  • You rely on advice, data, commentary, opinions or any other content
  • There are errors, omissions, interruptions, delays, bugs or viruses
  • We turn off or remove content, services, external links or creations (we’d normally only do this for legal reasons)
  • The thing that happens couldn’t reasonably have been foreseen
  • The thing that happens wouldn’t usually result from the mishap. You and we hadn’t agreed that this thing would probably happen in the event of a mishap This applies to sites we link to as well as our content and services.

De laatste twee punten zijn een briljante samenvatting van één van de pilaren van het Anglo-Amerikaanse contractenrecht: Hadley v Baxendale uit 1854. Het stelt de leidende regel voor het bepalen van gevolgschade bij contractbreuk: een inbreukmakende partij is aansprakelijk voor alle verliezen die de contractpartijen hadden moeten voorzien, maar is niet aansprakelijk voor eventuele verliezen die de inbreukmakende partij niet had kunnen voorzien op basis van de beschikbare informatie. En dit principe wordt zo, simpel en duidelijk, in “klare taal” uiteengezet.

Natuurlijk is er van alles nog wat op die “hertaling” aan te merken. Is het woordgebruik bijv. niet wat ál te simpel? Zou het in een business-to-business omgeving worden
geaccepteerd? Is het écht juridisch sluitend? Enz. enz.

Maar de toon en de stijl waarin deze licensing terms zijn gesteld zijn dusdanig verfrissend dat het in ieder geval opvalt. En je moet toch ergens beginnen, nietwaar?

Clarity (33)

Opsommingen leiden vaak tot rechtszaken. En al helemaal in Britse en Amerikaanse zaken. Dat is ook niet zo moeilijk gezien de Letter van de Wet (contract etc.) in een common law-systeem een stuk belangrijker is dan de Geest van de Wet (contract etc.) in een civil law-systeem, zoals we al zo vaak hebben gezien in deze blog (zoals bijv. hier).

Dat uitgangspunt, overigens, is ook de reden dat contracten onder een common law-jurisdictie vaak een stuk langer zijn dan contracten onder civil law-jurisdictie. Alles,
letterlijk (en zelden zal het woord “letterlijk” beter zijn gebruikt) álles moet in een contract worden opgenomen: de Parole Evidence Rule (lees hier meer over).

Opsommingen op zich leveren niet veel problemen op, het zijn meer de komma’s ín zo’n opsomming die zand in de juridische motor strooien.  Neem de zinnen: This team has a seven-foot center, a huge power forward, and two large guards, who do spectacular dunks en This team has a seven-foot center, a huge power forward, and two large guards who do spectacular dunks (zonder komma dus tussen guards en who) die als voorbeeld worden
gebruikt in één van die zaken (nl. Am. Int’l Grp., Inc. v. Bank of Am. Corp., 712 F.3d 775, 782 (2d Cir. 2013)).

In het eerste geval (met komma) zijn er vier spelers die spectaculaire dunks kunnen maken, in het tweede geval (zonder komma) maar twee.  En precies zo’n komma was belangrijk in deze zaak.

Dit staat bekend als The Doctrine of the Last Antecedent en er zijn werkelijk
honderden rechtszaken (soms tot aan het Amerikaanse Supreme Court) over gevoerd. Dwz. áls je een komma gebruikt in een opsomming, verwijst de laatste bepaling (…who do spectacular dunks in het voorbeeld) naar alle antecedenten, en als je geen komma gebruikt naar het laatste antecedent (…two large guards in het voorbeeld).

Nu bestaat iets dergelijks natuurlijk ook in het Nederlands: “De scholieren(,) die hun huiswerk niet deden, kregen straf”. Staat er een komma na scholieren, dan drukt de zin uit dat alle scholieren hun huiswerk niet deden en daarom straf kregen. Staat er geen komma na scholieren, dan drukt de zin uit dat sommige scholieren (maar niet alle) hun huiswerk niet gedaan hebben en dat alleen deze scholieren straf kregen. Oftewel het verschil tussen “uitbreidende” en “beperkende” bijzinnen. Een uitbreidende bijzin voegt extra, vaak weglaatbare informatie toe. Een beperkende bijzin is nooit weglaatbaar en specificeert (‘beperkt’) de betekenis van het antecedent. Maar dan hebben we het over bijzinnen, en niet over opsommingen.

Op de een of andere manier is de uitbreidende/beperkende functie van de komma in het Legal English ook van toepassing geraakt in opsommingen. Dit is voor een groot deel te danken (of, afhankelijk van je positie hierin: te wijten) aan opperrechter Antonin Scalia and Bryan A. Garner met hun fascinerende boek Reading Law, the Interpretation of Legal Texts uit 2012  (hier in z’n geheel te downloaden)  waar zij een aantal zgn. canons formuleren. Eén van die canons is Canon 23: Punctuation: Punctuation is a permissible indicator of meaning waarin zij stellen dat: A pronoun, relative pronoun, or demonstrative adjective
generally refers to the nearest reasonable antecedent.

Het Canadese bedrijf RogersCommunications Inc. ging ooit met Aliant Inc. in zee. In het contract stond: The agreement shall continue in force for a period of five years from the date it is made, and thereafter for successive five-year terms, unless and until terminated by one year’s prior notice in writing by either party. Tijdens een rechtszaak jaren later voerde Rogers aan dat deze prijs minstens de eerste vijf jaar standhield, maar Aliant voerde aan dat de ontbindingsclausule van het contract op elk moment kon worden ingeroepen.

 Als de tweede komma niet was verschenen, zou het bijwoordelijke unless-zinnetje alleen de bepaling over de opeenvolgende termijnen van vijf jaar wijzigen. Maar mét de komma wordt de zin “…and thereafter for successive five-year terms” het antecedent waar unless-zinnetje op terugslaat.

0-1 voor Aliant. Maar dit was in Canada, een tweetalig land; de Franstalige versie van het contract was een stuk minder lastig te interpreteren, resulterend in een 2-1 voor RogersCommunications.

Komma’s om (bij)zinnen beperkend of uitbreidend te maken is misschien nog tot daaraan toe. Diezelfde beperkende of uitbreidende functie van de komma in opsommingen, echter, gaat veel mensen veel te ver. Dat contradicts other linguistic principles; it contradicts the
historical use of the comma; and it has created as much confusion and disagreement as the ambiguous modifier its drafter set out to clarify
schrijven onder meer Terri LeClercq (in The Doctrine of the Last Antecedent: The Mystifying Morass of Ambiguous Modifiers) en Joseph Kimble . Hun voornaamste bezwaar: het lost niets op en het is tegen de normale, gangbare grammaticale Engelse regels. En op die manier krijgt Legal English, waar al zo veel
woorden een andere betekenis hebben dan in het normale, gangbare Engels
ook nog zijn eigen grammaticale regels…

Om een lang verhaal kort te maken: bijzinnen (en met The Doctrine of the Last Antecedent in het achterhoofd dus ook: opsommingen) mét komma: het slaat op alle antecedenten. Zónder komma en het slaat op het laatste antecedent.

Ten slotte…: niemand houdt je tegen om een lijstje met bullet points te gebruiken in een opsomming. Ee stuk overzichtelijker, makkelijker te lezen en geen advocaat van de
tegenpartij die daar juridische vraagtekens bij zet.