What’s in language? (54)

What's in a language?

Er wordt wat afgeklaagd over dat Engels dat, volgens velen, op het punt staat het Nederlands te verdringen. Als we alle slechtnieuwsberichten moeten geloven, wordt er helemaal geen Nederlands meer gesproken op Nederlandse universiteiten, begrijpt
niemand meer iets van Nederlandse reclames (alsof dát overigens een gemis zou zijn), kan je geen koffie meer bestellen op Amsterdamse terrassen (gelukkig maar dat het woord
coffee daar niet al te veel van afwijkt) en holt de kennis van de Nederlandse taal bij
basisschoolscholieren achteruit. Nog even, en we gaan ook aan de verkeerde kant van de weg rijden…

Het wordt er allemaal niet beter op als “we”, Nederlanders, ook nog eens zélf allerlei
nep-Engelse woorden gaan verzinnen. Als we zeggen met een ‘touringcar’ naar de
‘camping’ te gaan, zou een Engelssprekende ons met verbijstering aankijken (aha! In a coach to the campground… ). En als die ‘touringcar’ in een ongeluk onverhoopt ‘total loss’ (= write-off) raakt, dan maar hopen dat die ‘all-risk’ verzekerd is (= comprehensive insured). En zo verengelsen we van alles en nog wat. En dat doen we helemaal zelf. ‘Non-food’? Bestaat niet in het Engels. Cola-light (of eigenlijk alles met ‘light’)?  Idem dito, het is een diet cola. ‘Reality soap’, nog iets wat Nederlanders hebben verzonnen (= docu-soap of reality serie). ‘Hometrainer’, ‘ladyshave’ (bedacht door de marketingafdeling van Philips), ‘mainport’, ‘lat-relatie’, ‘funshopping’. Allemaal nep-Engels dat door Nederlanders is verzonnen.

En dan heb ik het dus niét over de zgn. false friends ofwel woorden of zegswijzen die in twee talen hetzelfde lijken of klinken maar iets totaal anders betekenen. Over false friends heb ik o.a. hier en hier al eerder geschreven (bijv. hier en hier).  Bekende voorbeelden van Engels-Nederlandse false friends zijn: brutal, eventual, brave, actual, fiscal enz. Dit zijn
woorden die in het Engels al bestaan.

Bekende juridische voorbeelden van false friends? Warranties, statutes, representation en misrepresentation, consideration, verdict, receiver enz. Let op: er staat niet wat er staat! (of wat u dénkt dat er staat…). Juridische false friends zijn bijna allemaal uit te leggen door de verschillen tussen Civil Law en Common Law rechtssystemen. Overigens horen we vaak Nederlandse juristen zeggen dat zij gespecialiseerd zijn in Civil Law (waarbij ze dan
burgerlijk recht of privaat recht bedoelen). Op zich een uitstekend voorbeeld van een false friends; zeg liever Private Law.

Ook Nederlandse juristen verzinnen juridische Engelse woorden en begrippen, de
‘ladyshaves’ van de juridische wereld, zeg maar. We hebben het hier al eens gehad over het nep-Engelse  to forfeit a penalty (in de tussentijd overigens door en in het Juridisch-Economisch Lexicon gecorrigeerd) maar je ziet het nog steeds hier en daar. Een ander voorbeeld dat wij onlangs tegenkwamen is het woord detentor, als in …as a consequence of which the respective third party is a detentor (houder) for the Purchaser. Hier wordt gedaan alsof ‘detentor’ een (juridisch) Engels begrip is, maar je moet wel heel erg diep en ver zoeken om dat woord in de Engelse taalgeschiedenis tegen te komen, en al helemaal niet in die betekenis. Gebruik liever gewoon: holder, dan hoef je er ook geen Nederlandse
vertaling tussen haakjes achter te zetten.

Behalve dat (denk ik) de dementors in de Harry Potter-reeks een rol hebben gespeeld in het gebruik van detentor, is het ook een mooi staaltje van wat ook wel eens the Persistence of Poor Translation Phenomenon is genoemd: hoe meer een (al dan niet foutieve) Engelse vertaling is gebruikt, des te groter is de kans dat die gebruikt blijft worden. Websites zoals bijv. het door juristen veel gebruikte Linguee (of het daaraan gelieerde DeepL) spelen hier een grote rol in. In tegenstelling tot wat Linguee zelf zegt, is het geen woordenboek of
vertaalsite, het geeft slechts woorden in hun context; m.a.w. hoe komt een woord in de
werkelijkheid voor in combinatie met andere woorden. Daartoe wordt het hele Internet afgestruind.

Wat dan weer wél uitermate vriendelijk is van Linguee, is dat ze ook de bronnen vermelden waar ze deze woorden hebben gevonden. En als je die bronnen goed bekijkt, zijn dit vaak voor een groot deel Engelstalige versies van Nederlandse websites. Dat betekent dus dat als een Nederlands bedrijf op de Engelse versie van hun website een fout gemaakt heeft, dit zonder meer door Linguee wordt overgenomen. Waar dan weer veel lezers vertrouwen in hebben (“het staat immers op Linguee?”), juist dié vertaling weer gaan gebruiken, enz. enz. enz…. Als je wel eens Linguee gebuikt, check dan ook even de bronnen! (We hebben dit al eerder vastgesteld bij de Engelse ‘vertaling’ van “een verzekering afsluiten” dat als ‘to conclude an insurance’ op Linguee verschijnt (lees hier). Van het woord ‘detentor overigens geen enkel spoor op Linguee, noch in Engels, noch in het Nederlands.

Is het verder een goed idee om in een Engelstalig stuk bij sommige woorden tussen
haakjes een Nederlandse vertaling te geven, zoals in bovenstaand voorbeeld? Daarover een volgende keer.

Courtesy (16)

Courtesy

Genderneutraal schrijven is niet alleen in Nederland een heet hangijzer, ook (en wellicht misschien wel: vooral) in de Angelsaksische wereld houdt het de gemoederen bezig. Twee jaar geleden schreef ik hier al eens over (hier terug te lezen) en ik schreef toen dat ook de clientèle van grote advocatenkantoren steeds meer interesse kregen voor genderneutraal, of genderinclusief taalgebruik. Onlangs kreeg ik nog onder ogen: het Engelse gender-silent; in bijv. Gender-Silent Legislative Drafting in a Non-Binary World in de Captital University Law Review. 

Op het eerste oog lijkt het Engels (Legal English of niet) het ietsje makkelijker te hebben omdat naar alle zelfstandig naamwoorden simpelweg met it valt terug te verwijzen. Dus: The company will sell half of its assets en niet: The company will sell half of his assets zoals we nog steeds vaak zien in door Nederlandse juristen geschreven Engelstalige teksten; een veel te directe vertaling van:  “Het bedrijf zal de helft van zijn bezittingen verkopen”.

Dáár komen de Engelstaligen dan weer mooi vanaf. Maar er blijven natuurlijk talloze
andere struikelblokken. Een ingreep (of, zo u wil: noodgreep) om genderspecifiek
taalgebruik te omzeilen die je de laatste tijd vaak ziet, is om  het meervoud they (en het daarvan afgeleide their en them) te gebruiken als een enkelvoud. Je krijgt dan voorbeelden als: A person commits an offence if they sell a weapon to… of: The Court recognises that a sollicitor might be involved in a business which is distinct from their practice of ook:  If a staff member cannot personally settle their grievance they may refer to their supervisor.

In het artikel Evolving They breken Charles en Myers in het Scribes Journal of Legal Writing 81 (hier gratis te downloaden) hier een overtuigende lans voor. Maar ze waarschuwen ook voor op de loer liggende ambiguïteit. Wat doe je bijvoorbeeld met de contractuele zin: When the vendor notifies the purchase of the amount of the rates, they must pay them
immediately? Verwijst they naar de koper of naar de verkoper? En verwijst them naar de koper, de verkoper of naar de tarieven?

Waar je verder ook nog voor moet uitkijken is dat de congruentie tussen persoon en werkwoord wél intact moet blijven. In het bovenstaande voorbeeld, met must, kom je daar nog goed mee weg, maar normaalgesproken krijgt het Engelse enkelvoud een -s op het eind (he works) en het meervoud niet (they work). En reken maar dat (met name Amerikaanse) rechtbanken daar goed op letten! Twee voorbeelden:

In United States v. Midwest Suspension & Brake uit 1993 stond de Amerikaanse overheid tegenover het asbestverwerkende bedrijf Midwest Suspension & Brake. Volgens de rechtbank verspreidde Midwest te veel asbest bij zijn werkzaamheden. Midwest dacht slim te zijn en zei dat het vrijgekomen asbest niet met het oog waarneembaar was en hun manier van asbestverwerking dus niet in strijd met de wet was. Onder die wet wordt zichtbare
uitstoot gedefinieerd als: Visible emissions means emissions containing particulate asbestos material that are visually detectable without the aid of instruments. Midwest vond dat de zinssnede that are visually detectable without the aid of instruments terugsloeg op asbestos material. De rechtbank beweerde dat er het werkwoord in het meervoud (=are) niet voor niets in het meervoud stond en dus wel moést verwijzen naar emissions (met -s, en dus ook meervoud). Resultaat: US$50.000 boete voor Midwest.

In State v. Sample stond een gevangenbewaarder, de heer Sample, terecht omdat hij cocaïne kocht van een vriendin van een gevangene. Alleen… het was geen vriendin, maar een undercoveroperatie werkende politieagente. Slate werd beschuldigd van conspiracy to possess a controlled substance. De verdediging van Slate was echter van mening dat een conspiracy nooit in je eentje opgezet kon worden, maar dat je daar minstens twee mensen voor nodig had. De wettekst werd erbij gehaald. Die vermeldde dat whoever, with intent that a crime be committed, agrees or combines with another for the purpose of committing that crime may be fined or imprisoned. Met andere woorden: agreeS or combineS… Enkelvoud, dus. En de heer Sample terug naar de gevangenis, maar nu aan de andere kant van de tralies.

Lang verhaal kort: wees alsjeblieft zo genderneutraal, genderinclusief of zelfs gender-silent mogelijk. Maar houd je aan de regels van de grammatica. Dié winnen. Tenminste, nóg wel…

Plain English (29)

Plain English

We hebben het er op deze plaats al vaak over gehad: het overmatige gebruik van het Engelse hulpwerkwoord shall in met name juridische teksten. “Waar dan?” zal u zich
misschien afvragen; een lijstje met links naar eerder geschreven blogs over shall vindt u hieronder.

In “normaal” Engels, dwz. in non-Legal English, wordt shall alleen nog maar gebruikt als een (let op:) ouderwetse manier om in de eerste persoon een toekomende tijd uit te drukken (I shall go to New York for Christmas). Als shall een verplichting uitdrukt, is het
bijna overal wel vervangen door must. Maar van cursisten horen we vaak dat shall in
juridische stukken zo “plechtig” en zo “authentiek”, klinkt, met een air van juridische
precisie en formaliteit die niet is te vervangen door een ander hulpwerkwoord. Afgezien van het feit dat dat juist is wat je niét zou moeten willen, is shall tegelijkertijd erg verwarrend.

Neem bijv. dit zinnetje uit de statuten van een groot bedrijf: The CFO of the company shall be one of the directors of the company. Deze zin heeft drie betekenissen: 1) The CFO must be selected from the directors, 2) The CFO need not be a director, but becomes one on appointment, of 3) The CFO must be a director when appointed, and must reamin one (m.a.w. a CFO who ceases to be a director, ceases to be the CFO). Verwarring alom, dus.

“Maar wat kunnen we dan wél gebruiken in plaats van shall?”, horen we dan meestal. Lastig, want het gaat hier niet om de vraag of iets ‘goed’ of ‘fout’ is, het gaat vooral om de vraag wat je precies bedoelt of uit wil drukken. Een mogelijk antwoord zou kunnen liggen in de oplossing die Kenneth A. Adams biedt in zijn A Manual of Style for Contract Drafting: deel de hulpwerkwoorden op in zgn. Categories of Contract Language (klik hier voor een overzichtje), bepaal wat u wilt zeggen en kies daar consequent hetzelfde hulpwerkwoord bij. Het klinkt misschien wat formalistisch en ‘wiskundig’, maar het werkt wel als je ambiguïteit (zoals in het CFO-voorbeeldzinnetje) wilt voorkomen.

Als je dat doet, krijg je de volgende veranderingen (en gezien het niet een kwestie is van ‘goed’ of ‘fout’, kan je niet direct spreken van ‘verbeteringen’…). De volgende voorbeelden (onder: origineel) zijn allemaal genomen uit pre-Course Tasks, ofwel zelfgeschreven
teksten die cursisten aanleveren voordat zij aan een van onze training deelnemen. Op die manier krijg je:

  • Verplichting: gebruik must

Origineel: All money owing by Client shall be repaid by 1 March 2021.
Verander in: All money owing by Client must be repaid by 1 March 2021.

  • Ergens recht op hebben: gebruik is/are entitled to

Origineel: Seller shall be entitled to….
Verander in: Seller is entitled to….

  • Toestemming: gebruik may

Origineel: Seller shall pay transport costs that it deems reasonable.
Verander in: Seller may pay transport costs that it deems reasonable.

  • Feit, beleid of politiek: gebruik de tegenwoordige tijd

Origineel: The agreement shall commence on the Effective Date.
Verander in: The agreement commences on the Effective Date.

  • Toekomstige eventualiteit: gebruik will

Origineel: All disputes arising in connection with the Agreement shall be submitted
exclusively to the competent court.
Verander in: All disputes arising in connection with the Agreement will be submitted
exclusively to the competent court.

En wilt u ondanks alles shall (wanneer: verplichting) blijven gebruiken? Dan nóg een tip: gebruik het alleen bij personen. Dus: The partner shall sign before … en Signing must take place before…

Gezien shall een van de woorden is waar het vaakst rechtszaken over worden gevoerd, zullen we er ongetwijfeld nog vaak op terug komen, maar hier een aantal blogs waar dat woord al eerder is besproken: Shall: een introductie / Shall: alternatieven / Shall in Hong Kong  / Landall Greenparks en shall / De EU en shall / Shall in de Filipijnen / Shall en de American Football League / Shall en het International Court of Arbitration  / Shall in profvoetbalcontracten 

What’s in a word? (44)

What's in a word?

Omnia dicta fortiora si dicta Latina, ofwel: alles klinkt indrukwekkender in het Latijn, schreef ik hier al eerder. Een dergelijke discussie ontsprong zich afgelopen week in een training Drafting better contracts in English over de woorden mutatis mutandis in Engelstalige contracten.

Latijn is natuurlijk erg lang de Taal van de Wet geweest. En al helemaal in de Engelse rechtspraak. Van 1066 tot ongeveer 1300 waren wetten in Engeland uitsluitend in het Latijn. In 1362 (middels the Statute of Pleading) werd dan wel besloten dat de mondelinge goings-on in het Engels mochten, de schriftelijke afhandelingen moesten in het Latijn. Pas in 1731 besloot men door een Act of Parliament dan eindelijk Frans en Latijn in de ban te doen en werd het Engels wat de klok sloeg. Een kleine 700 jaar gebruik van het Latijn en het Frans zet je natuurlijk niet zomaar bij het grof vuil, en al helemaal niet in een common law-systeem waar eerder geschreven wetten en eerder gedane rechterlijke uitspraken zo
belangrijk zijn bij het meewegen van toekomstige uitspraken.

In Nederland was Latijn lang de taal waarin rechtsgeleerden op universiteiten zich
uitdrukten; de rechtsgeleerde Hugo de Groot noemde zich niet voor niets Grotius, maar verder zou de invloed van het Latijn niet overdreven groot moeten zijn. Het “belang” (en nog steeds voortdurende gebruik…) van Latijnse begrippen in Nederlandse stukken (zoals mutatis mutandis) zou wel eens sterk beïnvloed kunnen zijn door continue gebruik ervan in juist de Engelstalige juridische wereld.

Inmiddels is er ook binnen het Legal English een steeds grotere weerstand tegen Latijn. Zo hebben de zgn. Woolf reforms, de hervorming van de regels van civiele procedure in Engeland en Wales (vernoemd naar Lord Woolfs) in 1998 gelijk ook maar korte metten gemaakt met Latijnse woorden als subpoena (is nu: witness summons), ex parte (is nu: without notice) en certiori (is nu: quashing order, (=vernietigingsbevel))

Natuurlijk zijn er nog steeds stemmen vóór het behoud van Latijnse terminologie, met als voornaamste redenen dat het Latijn een zekere retorische kracht heeft, een bepaald aura van precisie uitdrukt dat in het Engels, naar zeggen, niet mogelijk schijnt te zijn, én dat
“advocaten onder elkaar” heel wel zeker weten wat het allemaal betekent (bijv. Peter Goodrich in Critical Enquiry  of John Gray’s Lawyers’ Latin: a Vade Mecum), maar de meeste commentatoren staan toch vooral voor de afschaffing van het Latijn. Lees bijv. het zeer goed leesbare Versus Latinum van het Centre for Plain Legal Language van de University of Sydney (blz. 4-6)  of anders How I Learned To Drop Latin And Love Plain English Language van de Australische opperrechter Michael Kirby

Een aantal uitgangspunten: 1) als het Latijnse woord in “normaal Engels” is geaccepteerd: gebruik het. Voorbeelden hiervan zijn: bonus, et cetera, vice versa, ad hoc e.d. (NB. de Engelse afkortingen i.e., i.a. en e.g. zijn ook Latijnse afkortingen, i.e. voor id est: het Nederlandse “d.w.z.”, i.a. voor inter alia, het Nederlandse “o.a”. en e.g. voor exempli gratia, het Nederlandse “bijv.”) 2) Als het Latijnse woord zonder verlies aan nuance vertaald kan worden in het Engels: doe het. Een handig lijstje vind je hier 3) Als dat niet mogelijk is, laat het dan volgen door een korte uitleg. En 4) als het Latijnse woord al te wollig of pompeus overkomt: gebruik het gewoon niet!

Komen we dan ten slotte bij mutatis mutandis. Letterlijk betekent het natuurlijk “nadat
veranderd is wat veranderd moest worden”. In de praktijk betekent dit dat men een tekst niet helemaal herhaalt, maar aan de lezer/toehoorder zegt: verander het op die punten waar het veranderd moet worden. Zo bevat bijvoorbeeld een beschrijving van een beroep in de mannelijke vorm (directeur) woorden als “hij”, “aan hem”, “zijn”, … Bij de beschrijving in de vrouwelijke vorm (directrice), hoeven dus alleen de mannelijke voornaamwoorden aangepast te worden. Deze uitdrukking wordt vaak gebruikt bij de bewerking van een
juridische tekst of officiële statuten. Aldus kan een reeks wijzigingen met enkele woorden worden aangegeven.

Zó gek is het niet dat je mutatis mutandis vaak aantreft in met name Amerikaanse
contracten; de juridische systemen, namen van instituten, benamingen van gezagdragers enz. enz. verschillen in bijna alle Amerikaanse staten nét een heel klein beetje van elkaar. En als je eenmaal een contract hebt opgesteld in één staat, is het handig om d.m.v. die
mutatis mutandis het contract ook in een andere staat rechtsgeldig te laten zijn (heel grofweg gezegd).

Het enig probleem, echter, is vaak dat het lastig is om vast te stellen wát er veranderd moet worden, en daarna waarin die dan wel veranderd moet worden. Vandaar ook dat een eventuele vertaling vaak lastig is omdat de context steeds veranderd. I.p.v mutatis
mutandis zie je daarom steeds vaker: with appropriate changes as required by the new
context; with changes to be made so far as relevant to those in […], of: changed as required (Peter Butt), dan wel: together with any necessary conforming changes (Ken Adams).

Misschien wat langer allemaal dan mutatis mutandis, maar denk aan wat Gustave Flaubert schreef in zijn “Woordenboek van pasklare ideeën” onder het lemma Latijn: “Latijn: alleen nuttig voor het lezen van inscripties van openbare fonteinen”. En verder: “Wantrouw
citaten in het Latijn: er zit altijd iets dubieus in verstopt”.

Correctness (36)

Correctness

Amerikaanse rechtbanken leunen, zoals ook vorige week hier gezegd, nogal stevig op
woordenboeken en grammatica’s. De Code of Laws of the United States of America (U.S.C.) is een compilatie en codificatie van de federale wetgeving van de VS.  De U.S.C. wordt elke zes jaar heruitgegeven met jaarlijkse supplementen. De editie uit 2018 bestaat volgens de US Government Printing Office uit 2250.000 pagina’s. Hoofdstuk 1.1. van de U.S.C. houdt zich bezig met woorden en met constructies van zinnen, en staat ook wel bekend als The Dictionary Act.

Er wordt vaker gebruik van gemaakt dan u misschien wel zou denken: in de zaak United States v. Jackson uit 2003 probeerde de heer Gary Jackson in een hoger beroep van zijn veroordeling voor seks met minderjarigen af te komen. In april van dat jaar werd een
federale wet aangenomen die iedere Amerikaanse staatsburger straft die travels in foreign commerce, and engages in any illicit sexual conduct with another person. Jackson begon zijn travels in 2001 en werd in juni 2003 door de Cambodjaanse politie gearresteerd wegens seksuele handelingen met minderjarigen en aan de Amerikaanse politie uitgeleverd. En dus veroordeeld.

Jackson ging in november 2001 op reis en zijn advocaten pleitten, met succes, dat hoewel hij zijn seksuele daden verrichtte ná aanname van de Amerikaanse wet in april 2003, zijn veroordeling onwettig was gezien hij al in 2001 op reis ging: Congress (ofwel: de wetgever) has specified generically how we are to apply statutes that use the present tense: The Dictionary Act provides that “in determining the meaning of any Act of Congress, words used in the present tense include the future as well as the present.” (2000). Congress did not say that its usage of the present tense applies to past actions, an omission that, given the
precision of the Dictionary Act in this regard, could not have been an oversight. En dat laatste omdat er genoeg wetten werden/worden aangenomen waarbij wél rekening wordt gehouden met daden nádat een wet is aangenomen…

Het O.M. deed nog enkele verwoede pogingen om dan maar wat vette vraagtekens te zetten bij die zgn. travels van Jackson; was het, gezien de lengte van die travels niet veel meer een emigratie, een relocatie of iets anders dergelijks? Maar m.b.v. de Merriam-Webster’s Dictionary, de Random House Dictionary of the English Language én Black’s Law Dictionary maakte het Hof ook daar korte metten mee.  Het Hof was van mening dat Jacksons reis vóór de inwerkingtreding van de wet begon. En dat het dus het juist was om zijn aanklacht te verwerpen.

Er wordt door het Congres (de Amerikaanse wetgevende instantie) dus niet alleen hard nagedacht over de vorm van werkwoorden (actief-passief, zoals we vorige week hebben gezien), maar ook over de grammaticale tijd (tense) van het werkwoord. Grammatica heeft een betekenis!

Zo zien wij erg vaak dat de toekomstige tijd in het Engels (will, dus) vaak verkeerd gebruikt wordt door Nederlanders die Engels schrijven. Will wordt alléén gebruikt bij a) een zekere toekomst (bijv. We will see a significant increase next year), b) een belofte (bijv. I will ring you as soon as I arrive), c) een voorspelling (bijv. I think it will be a difficult year of d) een verzoek/vraag (bijv. Will you come this way please?).

Will gebruik je niet als a) een zin(sdeel) begint met woorden als when, while, before, after, by the time, as soon as, if, unless, etc, b) als je het hebt over feiten, beleid of processen en c) als het gaat om een geplande activiteit. In de gevallen a) en b) gebruik je de gewone tegenwoordige tijd, oftewel: geheel in lijn met de woorden van het Congress/Dictionary Act: words used in the present tense include the future as well as the present. In de gevallen c) gebruik je de –ing vorm of  going to. (klik hier voor will vs. going to).

Een paar voorbeelden van wat wij de afgelopen weken tegenkwamen in door Nederlanders geschreven Engelstalige stukken:

  • After the written proceedings, oral proceedings will usually commence. Moet zijn: … oral proceedings usually commence (feiten, beleid of processen)
  • Generally, a pre-emption right will be adopted by the municipal council. Moet zijn: …right is adopted (feiten, beleid of processen)
  • A Dutch court will usually respect such a contractual choice of law. Moet zijn: …court usually respects such…(feiten, beleid of processen)
  • On 3 September, I will start my first job as a corporate lawyer. Moet zijn: On 3 September, I am starting of anders: I’m going to start … (geplande activiteit)

Begrijp me niet verkeerd; goedwillende moedertaalEngelssprekenden zullen heus wel
begrijpen wat u bedoelt, maar slechtwillenden (in bijv. een rechtszaak) zouden het met een grammatica in de hand anders kunnen uitleggen en de zinnen interpreteren zoals u die niet hebt bedoeld.  Grammatica betekent iets!

Meer voorbeelden zoals hierboven? Lees en verbeter ze zelf.

  • In the scenario the Court will annul the judgment, the Court will most likely refer the case back to …
  • The court will appoint an insolvency practitioner who will take over the business operations and administration of the company.
  • The Board of Directors will sign next week.
  • It is common practice that when a bankruptcy is ordered a stay period will be proclaimed

Clarity (44)

Clarity

“Grammatica betekent iets. Meer in het Engels dan in het Nederlands”. Dát zeggen we keer op keer in deze blog (lees bijv. hier, hier of hier). Het Anglo-Amerikaanse common law-rechtssysteem gaat uit van de tekst (de  spreekwoordelijke ‘Letter van de Wet’, of van het contract of van welk juridisch schrijfsel dan ook).

Dat grammatica ook écht iets betekent, weten (met name) Amerikaanse strafadvocaten ook. Zij maken dan ook vaak en uitbundig gebruik van woordenboeken, stijlgidsen en grammaticaboeken om duidelijk te kunnen maken wat de wetgever (in hun ogen) al dan niet bedoelt.

Grammatica is van groot belang voor Engelstalige advocaten, rechters en contracten-opstellers; het juiste gebruik van grammaticale termen bepaalt soms de uitkomst van een zaak. Neem nu eens werkwoorden. Werkwoorden hebben vijf eigenschappen: 1) persoon (eerste persoon, tweede persoon, of derde persoon), 2) aantal (enkelvoud of meervoud), 3) tijd (voor wat betreft het Engels: present, past, future, present perfect, past perfect en future perfect , 4) vorm (actief of passief) en 5) wijs (indicatief, conjunctief of imperatief).

Verreweg de meeste juridische teksten zijn geschreven in:  de derde persoon (hij/zij), de tegenwoordige tijd en de indicatieve wijs (een beschrijving van de werkelijkheid). En dat is maar goed ook, want anders kunnen rechters wel eens voor moeilijke beslissingen komen te staan.

In United States v. Zavalza-Rodriguez  kwam het verschil tussen de actieve en passieve vorm de aangeklaagde, de heer Zavalza-Rodriquez, goed van pas. Hij werd veroordeeld tot 60 maanden gevangenis wegens het in bezit hebben van een kilo heroïne with intent to
distribute. Een vrij milde straf omdat hij grif toegaf dat dit ook inderdaad het geval was. Maar gezien óók een aantal wapens in zijn huis werden gevonden, ging het O.M. in beroep en eiste een hogere straf. Jammer genoeg stond in de dagvaarding dat a weapon was
possessed (in de passieve vorm dus) en niet dat the defendant did possess a firearm (in de actieve vorm). Met andere woorden: 5 jaar naar de gevangenis in plaats van de door het O.M. gevraagde 10 jaar.

Een soortelijk geval speelde in State v. Roberts. Daar diende het hoger beroep van de heer Michael Roberts die een aantal maanden eerder ter dood was veroordeeld wegens het
plegen van moord met voorbedachte rade, ofwel: aggravated premeditated first-degree murder and first-degree felony murder. Twee mannen stonden terecht tijdens het eerste proces: Roberts en zijn kompaan, de heer Timothy Cronin. Het was alleen niet duidelijk wie precies de fatale slagen had toegebracht.

In het initiële proces omschreven de instructies aan de jury keurig wat het O.M. bedoelde met aggravated premeditated first-degree murder maar met de toegevoegde woorden: the murder was committed in the course of, in furtherance of, or in immediate flight from, a
robbery. In het hoger beroep voerde de verdediging van Roberts aan dat juist de keuze voor die passieve vorm (the murder was committed) in deze jury-instructies, het de jury
onmogelijk maakte om te oordelen over de werkelijke dader. De woorden van het Hof
luidden derhalve: The problem with this instruction is that the “was committed” language is worded entirely in the passive voice, [and] require[d] no finding of any actus reus on behalf of the defendant.  Roberts werd wél veroordeeld voor medeplichtigheid, maar daar staat nou eenmaal geen doodstraf op.

Hoewel het gebruik van de passieve vorm niet grammaticaal incorrect is, waarschuwen veel stijlboeken dat het vaak beter is om het gebruik ervan zo veel mogelijk te beperken
omdat 1) het zwakker is dan de actieve vorm en 2) het algemeen moeilijker te begrijpen en te onthouden is. Stilisten keuren de passieve vorm eigenlijk alleen maar goed als 1) de
handelende persoon onbekend of onbelangrijk is (bijv. My wallet is stolen) of 2)  de nadruk ligt op de ontvanger van de actie in plaats van op de handelende persoon (bijv. President Kennedy was assassinated).

Maar zowel meneer Zavalza-Rodriquez (vijf jaar minder in de gevangenis) als meneer Roberts (zijn leven) hebben veel aan de passieve vorm te danken.

Meer over passief-actief in Amerikaanse rechtbanken? Klik hier.

Plain English (28)

Plain English

Vaak wordt gedacht dat (juridische) teksten makkelijker te begrijpen zijn als je nou maar eenvoudige, ook wel: “makkelijke”, woorden gebruikt. Enigszins smalend wordt dat dan als “Jip-en-Janneke-taal” afgedaan. We hebben hier in de rubriek “Plain English” al vaak gewezen op talloze andere manieren om teksten begrijpelijker te maken. En die
zogenaamde “andere” manieren blijken vaak een stuk effectiever te zijn dan het uitbannen van “moeilijke” woorden. Neem nu eens positief taalgebruik…

Taalpsychologie (ook: psycholinguïstiek) doet (o.m.) onderzoek naar hoe snel geschreven teksten worden begrepen. Het is geen kwestie van “stijl”, of een “glas-is-half-leeg/half-vol discussie”; onderzoeksliteratuur stelt duidelijk vast dat positieve zinnen gemakkelijker te begrijpen zijn dan negatieve. En, nog sterker: lezers vinder het gemakkelijker om
beslissingen te nemen die een beroep doen op positieve termen (more, bigger, greater, taller, heavier) dan beslissingen met negatieve termen (less, smaller, shorter, lighter). Zie Clark and Clark, 1977). Uit een ander experiment, uitgevoerd door Wright en Barnard  (1975), blijkt dat mensen sneller waren in het nemen van “meer dan” beslissingen dan ze waren bij het nemen van beslissingen waar gevraagd werd om “minder dan”. Just en Carpenter (1976) ontdekten dat positieve zinnen sneller en nauwkeuriger als waar of
onwaar konden worden beoordeeld dan negatieve zinnen. En ga zo nog maar even door.

Probeer daarom zo veel en zo vaak mogelijk het woord not te vermijden. I’m available from 17 August, dus, ipv. I can not be reached until 17 August, Niet: This court can not accept
majority jury verdicts of 10 or fewer jurors, maar: This court accepts verdicts of 11 or 12
jurors; niet: We do not accept payments in cash, maar We reject payments in cash; niet: Party A does not have… maar: Party A lacks…. . Not unless kan worden: only…if. Not until kan worden: when. Not many kan worden: few. Not often kan worden: rarely of sometimes. Not the same kan worden: different.

Dubbele ontkenningen maken het er allemaal niet makkelijker op. De afgelopen maanden hebben we in pre-course tasks van cursisten voorbeelden gezien als: The results did not
disqualify the claim…, of: In our view, person X’s claim should not be disallowed by the court… en: … it would yield a not insignificant impovement in…. Lastig, en met name voor niet-moedertaalsprekers, natuurlijk. En al helemaal als je de onderliggende ironische, of zelfs bijna-sarcastische ondertoon hier niet in kan zien. Maar ook hier kan je goed zónder het woordje not.

Op dezelfde manier wordt er vaak, en met name in Engelstalige contracten, geworsteld met het negatieve woord unless, en al helemaal als je dat combineert met een ontkenning in het eerste gedeelte van de zin. Neurolinguïstische experimenten (bijv. Wright en Hull, 1988) tonen aan dat zinnen met unless vaak veel langzamer worden begrepen dan als je unless vermijdt; unless wordt geïnterpreteerd als een negatieve actie met een positieve voorwaarde, terwijl zinnen zónder unless (maar met dezelfde boodschap) een positieve
actie met een negatieve voorwaarde krijgen.

De zin: No person may enter the licensed premises unless permitted by the Authority zou daarom veel beter, dwz, met een sneller begrip en veel minder verwarring, kunnen worden geschreven als: A person may enter the licensed premises only with the permission of the Authority. Of anders: An inspector may exercise his power, only when in possession of a
certificate of authority issued by the Director is veel sneller te begrijpen dan als er staat: An inspector must not exercise his power unless in possession of a certificate of authority issued by the Director. En, terug naar de taal van contracten: A person must do X if…. is een stuk beter te begrijpen en zal daarom veel minder aanleiding zijn tot juridische geschillen dan als er staat:  A person must not do X unless… Als je positief blijft (of kán blijven) en als je dus de negatieve woordjes not, unless, etc. weet te vermijden, zal de hele tekst een stuk
begrijpelijker worden. En daar is geen woord Jip-en-Janneke-taal bij.

Kleine voetnoot 1: de term Plain English krijgt in Engelstalige landen zo langzamerhand ook een bijna “Jip-en-Janneke-aura”. Daarom begin je in de plaats van Plain English steeds vaker MSE te zien: Modern Standard English.

Kleine voetnoot 2: Ik heb hierboven steeds Engelse voorbeelden gebruikt, deze blog heet immers niet voor niets Branch Out Legal English Blog. Maar dit geldt natuurlijk ook gewoon voor het Nederlands. Probeer de komende maand bijvoorbeeld eens alle “tenzij’s” uit uw teksten te bannen, en zie wat er gebeurt.

Clarity (43)

Clarity

Afgelopen week (op 7 januari) boog het Amerikaanse Supreme Court zich over de grondwettelijkheid van de door President Biden voorgenomen verplichte Covid-inentingen. In de mondelinge pleidooien (oral arguments) die aan een besluit vooraf gaan , zei de door Trump benoemde Justice Neil Gorsuch, dat zulke stappen wel heel
ongebruikelijk waren voor de federale overheid. Hij illustreerde dat door te zeggen dat zulke maatregelen ook niet werden genomen bij een gemiddelde griepepidemie: “We have flu vaccines. The flu kills, I believe, hundreds of thousands of people every year. OSHA (= de Occupational Health and Safety Administration) has never purported to regulate on that
basis.” (Honderdduizenden, dus, voor de goede verstaander).

Al snel kwam hij erachter dat dát niet zo slim was. In de eerste plaats was dat volkomen niet waar (gemiddeld sterven er zo’n 40.000 Amerikanen aan een griepvirus, de Covid-teller staat op bijna 900.000), en ten tweede zou dat nu juist zijn tegenstand tegen een verplichte inenting ondergraven. In het officiële schriftelijke verslag liet hij dat vlug veranderen in: The flu kills, I believe, hundreds, thousands of people every year […]. Het was niet voor het eerst dat een schielijk toegevoegde komma de Republikeinse gemoederen te hulp schoot…

Op 17 september 1787 werd de Amerikaanse grondwet aangenomen. Vier jaar later werden de eerste tien amendementen daaraan toegevoegd om zo in te spelen op de veranderende noden in de samenleving (die eerste tien staan bekend als Bill of Rights). Het Tweede Amendement regelt de vorming van milities en geeft burgers het recht vuurwapens te
dragen. Dat Amendement luidt als volgt: A well regulated Militia, being necessary to the
security of a free State, the right of the people to keep and bear Arms, shall not be infringed. Enigszins moeizaam gesteld Engels voor het Nederlandse: “Aangezien een goed
geregelde militie nodig is voor de veiligheid van een vrije staat, zal geen inbreuk worden gemaakt op het recht van het volk om wapens te bezitten en te dragen”.

De Constitution zélf was voor een groot gedeelte van de hand van Thomas Jefferson, de derde President van Amerika en een eminent jurist. Tijdens het aannemen van die Bill of RIghts was hij minister van Buitenlandse Zaken (Secretary of State) in Parijs, anders had hij er zeker voor gezorgd dat dat iets nauwkeuriger gedaan zou zijn.

En dat “iets nauwkeuriger” had zéker hundreds and thousands of lives gescheeld, want met die ene komma tussen “[…] and bear arms” en “shall not be infringed” zorgt ervoor dat Amerikanen recht hebben op het privé-bezit van allerhande wapentuig; die tweede komma “bewijst” dat het Tweede Amendement niet alleen het ‘collectieve’ recht van staten om hun milities in stand te houden beschermt, maar elke burger een ‘individueel’ recht geeft om een wapen te dragen, ongeacht het lidmaatschap van de lokale militie.

Hoe doet een simpele komma dat? Volgens de rechtbank in Parker v District of Columbia (2007) verdeelt de tweede komma het amendement in twee clausules: een eerste
“inleidende” en een tweede “operatieve”. Bij deze lezing is het stukje over een goed
gereguleerde militie slechts een voorlopige keelschraping; de opstellers komen pas echt tot zaken als ze beginnen te praten over “het recht van de mensen … er mag geen inbreuk worden gemaakt.” Hier valt natuurlijk van alles en nog wat op af te dingen, maar daar gaat het hier even niet om. In 2008 bevestigde het Supreme Court in District of Columbia v. Heller met een uitslag van 5 rechters vóór en 4 rechters tegen, met deze komma-interpretatie het grondwettelijke recht een wapen te dragen. (Hier al eens eerder over geschreven).

Tot afgelopen week was dat de laatste keer dat het Supreme Court van die komma (afhankelijk van je opvatting:) gebruik of misbruik maakte. Binnenkort echter zal dat ene leesteken opnieuw in de belangstelling van het Supreme Court staan. De staat New York namelijk heeft een aantal extra wapenbezitwetten aangenomen. En dat is reden genoeg voor vuurwapenafficionado’s om opnieuw naar het Supreme Court te gaan. Verwacht wordt dat het Supreme Court hier in de eerste helft van dit jaar een uitspraak over doet. Lees hier meer over.

Het feit dat er nu een aantal nieuwe Supreme Court Justices zijn geïnstalleerd (waaronder dus onze kommaliefhebber Gorsuch) die, toen ze in de lagere rechtbanken zaten, zeiden dat rechters zich zouden moeten concentreren op de tekst, op de geschiedenis en op de traditie, m.a.w. op de bedoeling van de founding fathers, de opstellers van de
oorspronkelijke Constitution én de Bill of Rights – bij het afwegen van vuurwapen-beperkingen, belooft niet veel goeds.

Lang leve de komma! En wordt (ongetwijfeld) vervolgd.

What’s in a word? (43)

What's in a word?

“Al het goede voor het nieuwe jaar gewenst”. “De beste wensen voor het nieuwe jaar”. “De allerbeste wensen voor 2022”.  “Veel geluk in het nieuwe jaar”. “Heel veel geluk gewenst voor dit jaar”.  Woorden die u vast wel gebruikt, gehoord, gelezen of geschreven hebt de afgelopen week. Wat het allemaal precies betekent, doet er niet veel toe; het zijn (al dan niet écht gemeende) emotionele gelukwensen van de ene persoon aan de andere.

Er zijn ook teksten waar gevoelens en emoties zo veel mogelijk uitgebannen moeten
worden, en dat geldt misschien wel in het bijzonder voor (schriftelijke) contracten en overeenkomsten. Met name juristen zouden het daar wel mee eens zijn, lijkt me. Maar waarom is er (in ieder geval in de Anglo-Amerikaanse) rechtswereld dan nog steeds een woeste discussie gaande over de bewoording van de inspanningsverplichting (ofwel: de best efforts obligation) in Anglo-Amerikaanse contracten?

We hebben het hier al eerder gehad over de (vermeende) verschillen die Britse en Amerikaanse rechters maken tussen all reasonable efforts, all best efforts, all reasonable best efforts, all possible efforts, all commercially best efforts of best possible efforts. (NB. Britse contracten en rechters hebben het liever over endeavours ipv. efforts, maar de
discussie is precies dezelfde). Zoals bijvoorbeeld in UBH (Mechanical Services) Ltd v. Standard Life Assurance Co. T.L.R. waar de rechtbank oordeelde:  the phrase ‘all reasonable endeavours’ is a middle position somewhere between the other two, implying something more than reasonable endeavours but less than best endeavours. In hetzelfde best efforts-vaarwater bevond ook AstraZeneca zich in verband met het contract voor het corona-vaccin (lees hier).

Onder aanvoering van Kenneth Adams (de schrijver van A Manual of Style for Contract Drafting) leek in Amerika het pleit beslecht te zijn in het voordeel van alleen maar
reasonable efforts in inspanningsverplichtingclausules: In the United States, courts (and the Uniform Commercial Code) have declined to recognize the idea of a hierarchy of efforts standards. schrijft Adams in The Business Lawyer, 74, 2019.  Niet zo verwonderlijk gezien Stephen Mouritsen in het gezaghebbende artikel Contract Interpretation with Corpus Linguistics in de Washington Law Review  schrijft dat: Courts often make plain meaning
determinations without referencing any evidence other than the contested contractual text.

“Mooi, opgelost, over en sluiten en verder maar weer”, zou je denken. Maar dan hebben we geen rekening gehouden met Charles Tau die afgelopen maand in de Georgetown Law Journal een samenvatting van zijn scriptie Is This Really The Best We Can Do? American Courts’ Irrational Efforts Clause Jurisprudence And How We Can Start To Fix It publiceerde. De lengte van de titel zegt al veel over de lengte van het artikel.  Voor wie een boven-gezonde interesse heeft in woorden, reacties op woorden, reacties op reacties etc.: lees deze huiveringwekkende 56-pagina’s lange tekst. De laatste woorden hierover zijn vast nog niet gezegd.

Dat maakte mij intussen wel een beetje nieuwsgierig naar hoe Nederlandstalige juristen
hiermee omgaan. Eén manier om dit te bekijken is om naar Linguee te gaan en daar
reasonable efforts en best efforts als zoektermen in te voeren. Let wel: bij Linguee weet je nooit met zekerheid wat nu de brontekst was: het Engelse reasonable, dan wel best efforts? Of de Nederlandse bewoording van een inspanningsverplichtingclausule? De kans is
levensgroot aanwezig dat die brontaal Nederlands is, en dat iedereen elkaar maar een beetje zit te kopiëren bij de vertaling naar het Engels…

Reasonable efforts geeft bij Linguee in ieder geval meestal als vertaling: “Partij X doet alles wat redelijkerwijs mogelijk is om… “of anders: “Partij X wordt verplicht een redelijke
inspanning te leveren“. Best efforts aan de andere kant levert een waaier aan vertalingen: “Partij X doet haar best om…”, “Elke partij zet zich er naar beste krachten voor in om…” etc. (mijn onderstreping). Daarnaast lijkt het of men in Nederlandse (in het Engels
vertaalde) contracten vaak nogal schrikachtig is bij best efforts: veel vaker dan bij
reasonable efforts wordt er gesproken over “slechts een middelenverbintenis”. Wat vreemd is, want best efforts is toch duidelijk van een groter gewicht dan reasonable efforts. Tenminste, als je Charles Tau moet geloven.

Hoe het ook moge zijn: wij zeggen graag wat Kenneth Adams schrijft (o.a. in zijn artikel Beyond Words in Sollictors Journal): Use only: reasonable efforts. En als je dat niet wilt, dan kan je natuurlijk ook gewoon in het contract vermelden wat dat dan wel zijn, die best
efforts, zoals Hogan Lovells advocaat Fergus Gallagher schrijft…

Maar hoe dan ook: de Aller-, Aller-, Allerbeste Wensen voor 2022!

Courtesy (15)

Courtesy

Ook de Kerstman moet op zijn tellen blijven passen. Tot verontwaardiging van velen
beweerde Antonio Staglianò, de bisschop van Noto op het eiland Sicilië, deze week dat de beste man niet katholiek genoeg was en een verzinsel van Coca Cola; niet geheel ten
onrechte omdat Coca Cola (een variant van) zijn beeltenis ook heeft geregistreerd als
handelsmerk. En in Engeland was Kerst (en daarmee natuurlijk ook de Kerstman) tussen 1647 en 1660 gewoon verboden. Reden? Juist té katholiek.

Andere jurisdicties, waaronder de Amerikaanse staat Ohio, staan dan weer pal vóór de Kerstman. (State v. Hayes, ook bekend als Santa Claus 774 N.E.2d 807, 810 [Ohio Mun. Ct. 2002]). Daar slaagde ene Warren Hayes erin een officiële identiteitskaart, een officiële
motorvoertuigregistratie én een bankrekening op naam van Santa Claus te bemachtigen. Zijn adres? 1 Noel Drive, North Pole USA. Toen hij betrokken was bij een klein auto-ongeluk en zijn kerstman-ID aan een politieagent liet zien, werd hij aangeklaagd op grond van een statuut van Ohio dat het gebruik van fictieve namen verbiedt.

Hayes’ advocaat draaide de zaken om: volgens de wetten van Ohio kan een persoon zijn naam op elk moment wijzigen of zelfs verschillende namen gebruiken, zolang hij dit niet doet voor frauduleuze doeleinden. In dit geval was er geen bewijs dat Santa Claus de naam Warren Hayes aannam met het doel een rechtvaardige schuld of de betaling van
belastingen te vermijden. Integendeel, Santa Claus betaalde (en de staat Ohio
accepteerde) onder dié naam ieder jaar belastingen en registratierechten. Bijgevolg kon het gebruik van zijn benaming door de Kerstman in geen enkel opzicht als frauduleus
worden beschouwd. De rechtbank oordeelde dat het tonen van zijn Ohio-identificatiekaart aan de officier op geen enkele manier kan worden opgevat als een schending van de wet. Zo wees de rechtbank het vonnis in het voordeel van de Kerstman toe.

Mooi, de Kerstman is dus veilig (in Ohio tenminste). Nu u nog… Als u besluit om schriftelijk aan uw Engelstalige collega Season’s Greetings over te brengen, en als u bezorgd bent over eventuele juridische stappen tegen u, dan zou u zich juridisch in kunnen dekken en kunnen overwegen om in uw beste (of wellicht: slechtste) Legal English te schrijven:

From us (“the wishors”) to you (hereinafter called “the wishee”):

Please accept without obligation, explicit or implicit, our best wishes for an environmentally conscious, socially responsible, politically correct, low stress, non-addictive, gender neutral, celebration of the winter solstice holiday, practiced within the most enjoyable traditions of the religious persuasion or secular practice of your choice, with respect for the religious/
secular persuasions and/or traditions of others, or their choice not to practice religious or secular traditions.

Please also accept, under aforesaid waiver of obligation on your part, our best wishes for a financially successful, personally fulfilling and medically uncomplicated recognition of the onset of this calendar year of the Common Era, but with due respect for the calendars of all cultures or sects, and for the race, creed, colour, age, physical ability, religious faith, choice of computer platform or dietary preference of the wishee.

By accepting this greeting you acknowledge that:

  • This greeting is subject to further clarification or withdrawal at the wishor’s discretion.
  • This greeting is freely transferable provided that no alteration shall be made to the original greeting and that the proprietary rights of the wishor are acknowledged.
  • This greeting implies no warranty on the part of the wishors to fulfill these wishes, nor any ability of the wishors to do so, merely a beneficent hope on the part of the wishors that they in fact occur.
  • This greeting may not be enforceable in certain jurisdictions and/or the restrictions herein may not be binding upon certain wishees in certain jurisdictions and is
    revocable at the sole discretion of the wishors.
  • This greeting is warranted to perform as reasonably may be expected within the usual application of good tidings, for a period of one year or until the issuance of a
    subsequent holiday greeting, whichever comes first.

The wishor warrants this greeting only for the limited replacement of this wish or issuance of a new wish at the sole discretion of the wishor.

Any references in this greeting to “the Lord”, “Father Christmas”, “Our Saviour”, or any other festive figures, whether actual or fictitious, dead or alive, shall not imply any endorsement by or from them in respect of this greeting, and all proprietary rights in any referenced third party names and images are hereby acknowledged.

Gewoon, Happy Christmas kan natuurlijk ook. Dát willen wij bij Branch Out u natuurlijk graag wensen en wij hopen u hier volgend jaar weer te mogen treffen. Gelukkig Kerstfeest!!