Category Archives: Conciseness

Conciseness (15)

Soms vraag ik me af of eigenaardigheden in de ene taal doorschemeren in de andere taal. M.a.w., neem je (stilistische) trekjes uit het Nederlands over als je in het Engels schrijft? Ik weet niet of u het is opgevallen, maar in het geschreven Nederlands worden er steeds vaker zgn. “nominalisaties” gebruikt.

Wat is dat, nominalisatie? Nominalisatie (of ook: substantivering) is het veranderen in een zelfstandig naamwoord van een woord dat tot een andere klasse behoort. In theorie is dit met alle woordsoorten mogelijk, maar het gebeurt vooral met werkwoorden. Voorbeelden zijn: “Voor het aanvragen van subsidie is het invullen van het bijgaande formulier nood-
zakelijk”, of “De opdracht bij het schrijven van een juridische verhandeling is het oplossen van een aantal samenhangende rechtsvragen”. Hier worden werkwoorden omgetoverd in zelfstandige naamwoorden. Je zou namelijk ook kunnen schrijven: “Om subsidie aan te vragen, moet u het bijgaande formulier invullen”, dan wel “Als je een juridische
verhandeling schrijft, moet je een aantal samenhangende rechtsvragen oplossen”.

U ziet vast wel wat er ‘fout’ gaat; de zinnen worden ingewikkelder, je moet goed opletten om te begrijpen wat er staat, een aantal voorzetsels wriemelen zich erin, en ga zo maar even door.

Al dat genominaliseer zet zich ook voort in door Nederlandse advocaten geschreven Engelstalige teksten. Een (heel) snelle blik op pre-Course Tasks van Nederlandse cursisten van afgelopen week: I will be specializing with the public law department, under supervision of… (= supervised by); My personal responsibilities lie mainly with the drafting of transaction documents, the preparation of due diligence reports and the assisting of senior lawyers. (= I mainly draft […], prepare […], and assist […]); This judgement stated that raising the salary was a violation of the articles of association and that entering into the employment agreement with a subsidiary harmed the company. (= This judgement stated that the salary raise violated the articles of association and that the employment agreement with a subsidiary harmed the company). En die voorbeelden zijn moeiteloos tot in het oneindige uit te breiden.

Even dacht ik met een typisch Nederlands verschijnsel te maken had, maar niets blijkt
minder waar. Het Literary Lab van Stanford University publiceerde niet lang geleden het rapport: Pamflet 9, Bankspeak: The Language of World Bank Reports, 1946-2012 (hier te lezen) waarin het Engels van de rapporten van de Wereldbank sinds 1946 onder de loep werden genomen. Figuur 8 van dit rapport geeft een goed beeld van de explosie van
nominalisaties in de laatste 20 jaar, vergeleken met de eerste 40 jaar.

Werkwoorden doén dingen, zelfstandige naamwoorden identificeren dingen. Je kán
zelfstandige naamwoorden in werkwoorden omtoveren, maar alleen als je daar allerlei voorzetsels bij gaat gebruiken, en een zin met minder woorden is altijd effectiever (lees: sneller te begrijpen) dan een zin met meer woorden. Schrijf daarom: judges decide a case (en niet: make a decision); police assume (en niet: make an assumption); companies resolve (en niet: pass a resolution); landlords consent to an act (en niet: give their consent to an act) enz. enz. 

Burried verbs worden ze genoemd (Garner in Garner’s Modern American Usage ), zombie nouns zo zegt Joseph Kimble in Seeing through Legalese: ofwel:  one of the worst faults in modern writing; of anders Yellowlees Douglas in The Reader’s Brain, How neuroscience can make you a better writer: They are sneaky and are flying stealthily beneath our radar, they are the villains of sentences because they steal the action from the verb, they obscure action, agency and even meaning in sentence. En volgens Kenneth Adams in A manual of Style for Contract Drafting: A reliable way to deaden prose and it clutter it with prepositions and weak verbs.

Uw teksten worden een stuk compacter, korter, actiever, minder vormelijk, eenvoudiger, kortom: leesbaarder als u die niet volstopt met al die nominalisaties.

Aan de andere kant… er zijn natuurlijk (met name juridische) redenen om af en toe en hier en daar vast te houden aan nominalisaties. Voorbeelden hiervan: give notice to kan vaak net zo goed met notify worden vervangen (vergelijk: A must notify B vs. A must give notice to B. De laatste geeft -misschien- de noodzaak aan om iets formeels, iets officieels te doen. Hetzelfde geldt voor pass a resolution ipv. resolve, of hold an inquiry into ipv. inquire into. Maar dit kan natuurlijk ook alleen maar een gevoel zijn…

Bovendien kún je nominalisaties ook met opzet gebruiken om acteurs en acties enigszins te verdoezelen. In de studie A Rose by Any Other Name (gepubliceerd in Psychological Science ) laten Michal Reifen-Tagar en Orly Idan zien dat gebruik van nominalisaties ipv. de werkwoorden juist een positief effect kan hebben in situaties waar spanning op staat. Handig om te weten voor diplomaten, juristen en, met name, mediators.

De onderzoekers vermoedden dat het gebruik van zelfstandige naamwoorden (nouns) een groter kalmerend effect zou hebben dan het gebruik van werkwoorden. Zij presenteerden twee groepen (in totaal 400 proefpersonen) een reeks zinnen. Eén groep kreeg noun-zinnen, de andere groep kreeg verb-zinnen (“I support the division of/dividing Jerusalem”, “I am in favour of demolishing/the demolition of homes belonging to family members of those involved in terrorist activities”, “I am in favour of cutting off/the cutting off of supply of electricity to Gaza during wartime” etc.). De proefpersonen konden hun reactie kwijt op een schaal van 1 tot 6 (Volledig mee eens – Volledig niet mee eens). De resultaten waren precies zoals de onderzoekers hadden gedacht: de noun-zinnen gaven een veel mildere kijk op de zaken dan de verb-zinnen.

Wij zeiden het hier al eerder… grammatica heeft betekenis!

PS.
Nadat ik dit had geschreven, bekroop me het gevoel dat het niet gaat om typisch Nederlandse of Engelse “stilistische eigenaardigheden”. Door het uitschakelen, dan wel niet benoemen (allebei overigens óók nominalisaties!), van de handelende personen in een tekst, wordt een tekst een stuk “veiliger”, “politiek correcter”, of, dare I say it, meer “woke”. Het is natuurlijk ook niet, laten we zeggen,: fout. Het maakt uw teksten alleen lastiger te begrijpen…

Conciseness (14)

Het Engels heeft de mogelijkheid om woorden samen te trekken: de zgn. contractions. Voorbeelden hiervan: don’t (voor: do not), isn’t (voor: is not), I’m (voor:  I am), let’s (voor: let us), we’re (voor:  we are), she’ll (voor:  she will), I’ve (voor: I have) en ga zo nog maar even door (voor een volledige lijst: klik hier). Reuze handig, misschien, maar de Engels-schrijvende juridische wereld is diep verdeeld over het wel of niet gebruiken van die
contractions.

Contractions worden namelijk in het algemeen gezien als “informeel” taalgebruik. En rechters, advocaten, wetgevende instanties etc. kunnen voor alles en nog wat worden
uitgemaakt, als het maar niet voor “informeel” is. De wet is immers voor iedereen gelijk en daar hoort een zekere formele distantie bij, en dus géén vriendelijk, informeel taalgebruik dat op “gewone” spreektaal lijkt.

De in  2016 overleden US Supreme Court opperrechter Antonin Scalia was daar kristalhelder over: het gebruik van contraction was voor hem: an affront to the dignity of the court. Zijn vriend, legal writing goeroe Bryan Garner, daarentegen is een stuk relaxter over het
gebruik van contractions. Zó relaxt zelfs dat het tot een hooglopende ruzie kwam tussen de twee boezemvrienden toen zij samen het boek Making Your Case schreven.

Garner is namelijk een groot voorstander van een meer conversationele schrijfstijl. Hij wil dat de rechter, de tegenpartij, de consument enz. zich meer aangesproken gaan voelen. Contractions can play a big role in creating an agreeable voice schrijft hij in het tijdschrift van de American Bar Association, the decision whether to use a contraction often boils down to this: do I want to sound natural, or do I want to sound stuffy? Here’s the test: If you would say it as a contraction, write it that way. If you wouldn’t then don’t

Onder invloed hiervan neemt het gebruik van contractions hand over hand toe. Het viel iedereen op toen de door Trump tot opperrechter benoemde Neil Gorsuch veel van die contractions begon te gebruiken (maar liefst 17 keer in zijn eerste Supreme Court advies: Henson v. Santander Consumer USA, Inc.)  En hoewel nog veel Legal Style Guides ten
sterkste afraden om samentrekkingen te allen tijde te vermijden, zien ook steeds meer rechters in dat de times, they are a-changing; Michael Raphael, rechter bij het California Court of Appeals vergelijkt contractions met een soort textuele ‘casual Friday’: One cannot “go wrong being formal,” but as the culture changes “overdressing might even seem
pretentious and out-of-place.

Niets mis dus met samentrekkingen. Het zorgt voor een wat meer informele sfeer waarbij de harde kantjes van een proces ietsje worden afgevlakt. Nederlandstalige inhetEngelsschrijvers moeten wél een beetje uitkijken met die dingen. Sta dus stil bij het feit dat uw contractions misschien als té familiair worden beschouwd en begin een eerste contact met een cliënt niet met een I’m writing you because… maar begin gewoon met I am writing you because… Als het contact later verstevigd is, dan pas staat een I’m writing you because… niemand meer in de weg. En, heel belangrijk, áls u eenmaal met I’m writing you because… bent gestart, wees dan consistent en gebruik later in uw tekst óók don’t, isn’t etc.

Wat het voor Nederlanders wel wat ingewikkeld kan maken is dat een …’s-contraction  voor veel verschillende (hulp)werkwoorden staan: does als in What’s he do there every day?; of is als in He’s in court at the moment; of ook has, als in She’s been there before. Of anders de ‘d-contraction waarbij de ‘d kan staan voor had als in He’d already left; of voor did als in Where’d she go?; of ook voor would als in We’d like to see the defendant.

Ook zijn er, zelfs in de wereld van contractions, daarom gradaties in acceptatie. De ‘d (voor: would) wordt over het algemeen met opgetrokken wenkbrauwen bekeken. Al helemaal bij een ‘supersamentrekking’ als I’d ‘ve gone… (voor: I would have gone…). En zo ook de ’s (voor: is) bij eigennamen: Garner’s an advocate of using contractions, want je hebt ook het bezittelijke Garner’s book is for sale. Overigens is die laatste bezittelijke ’s óók een
contraction!) dan juist weer iets wat Nederlandse inhetEngelsschrijvers veel en veel vaker moeten doen! Veel te vaak wordt er nog geschreven the book of Garner ipv. Garner’s book (lees hier nog eens over).

Maar, zoals bij alle kwesties over “stijl” of “toon”: het gaat om de context en om de teksten waarin contractions worden gebruikt. Ken Adams bijv. is voor het gebruik van contractions, maar dan weer heel pertinent niét in contracten: Now I’m all for contractions in insurance policies or car rental agreements. But business contracts? I think not. Contract prose is like computer code—it’s devoid of tone or life, unless it’s poorly done, in which case can be
redolent of pomposity. So the idea of using contractions in business contracts to achieve a natural, conversational rhythm seems bizarre.

Gebruik dus naar hartenlust samentrekkingen in uw Engelstalige teksten, maar weet dat die als informeel over kunnen komen en gebruik ze dus ook niet in erg formele, dan wel erg formalistische teksten. En nóg een klein voordeeltje: in veel Amerikaanse jurisdicties zijn advocaten gebonden aan een maximaal aantal woorden in hun (geschreven) pleidooien; contracties tellen als één woord…

 

 

Conciseness (13)

Due and payable… dat lijkt weer eens op een  juridische dubbeling (legal doublet) waar het legal English vol van staat. (Zie bijv. hier in een eerdere blog).   

De “officiële” betekenis van due and payable is: Owed to another party and required to be settled straight away. Due and payable geeft aan dat een bepaald bedrag verschuldigd is, maar als er een datum bijstaat (Due and payable on … plus datum) botst dat dus met de betekenis.

Traditioneel bevatte due (=verschuldigd) een dubbelzinnigheid wanneer dat werd gebruikt in verband met een betaling omdat het twee dingen kan betekenen: nl. 1): ‘te betalen’,
‘verschuldigd zijn’ of ‘een schuld vormen’ en 2): ‘direct opeisbaar’. Betekenis (1) heeft
betrekking op het feit van schulden, betekenis (2) op het tijdstip van betaling. Vaak staan ​​op facturen aanvullende voorwaarden, zoals dat de betaling binnen 30 dagen moet
worden gedaan, anders wordt er een te-laat-vergoeding in rekening gebracht. De 30 dagen wachten op betaling is eigenlijk een verlenging van het krediet door het bedrijf aan de klant. Tegenwoordig is betekenis (2) bijna altijd de bedoelde betekenis.  Verder kan een schuld niet opeisbaar of verschuldigd (due) zijn zonder ook betaalbaar (payable) te zijn. De dubbeling due and payable is derhalve onnodig; payable volstaat. Echter, due and payable werd meestal geïnterpreteerd in de zin dat onmiddellijk moest worden betaald en met die 30-dagen regel zou dat ietwat vreemd overkomen…., maar als die betekenis inderdaad wordt bedoeld, is het beter om dat dan ook maar gewoon te zeggen/schrijven: payable
immediately
.

Due (dus zonder payable) wordt verder overigens héél soms gebruikt wanneer een schuld is ontstaan, maar de betaling niet hoeft plaats te vinden totdat er iets anders gebeurt. Ofwel het Latijnse juridische grondstelling: debitum in praesenti solvendum in futuro: de schuld is opeisbaar, maar niet betaalbaar tot in de toekomst.

De Words and Phrases Guide, A Guide to Plain Legal Language van de Australische overheid maakt korte metten met dat due and payable. Deze gids stelt de volgende veranderingen voor: voor 1) due and payable schrijf: payable (of payable immediately); voor 2) due for
payment
schrijf: payable; voor 3) payments due schrijf: amounts payable; voor 4) the amount of the levy is due and owing schrijf: the amount of the levy is payable; voor 5) debt due to … schrijf: debt payable to … etc.

Hoe gaan Nederlandstalige juristen hiermee om? Een korte blik op vertalingen “in een
context” bij Linguee zegt dat het Engelse due and payable vaak wordt “vertaald” met  ‘Opeisbaar’, ‘verschuldigd en betaalbaar’, ‘verschuldigd en opeisbaar’, ‘verschuldigd’,
‘verschuldigd en te betalen’ of ‘opeisbaar en terugbetaalbaar’. Opmerkelijk is verder dat opvalt dat bij de vertaling van due and payable meermalen sprake is van ‘onmiddellijk
betaalbaar’, zonder dat er in het Engels staat: immediately.

Kortom, Nederlandse juristen maakt het minder uit wat wel of niet precies due and payable betekent. Hoogstwaarschijnlijk is voor Nederlandse juristen de context belangrijker dan de exacte bewoording. En als dat een probleem gaat vormen, dan geeft de rechter daar wel een contextuele mening over. Heel wat anders dan in de Anglo-Amerikaanse rechtspraak waar de letter van het contract een stuk belangrijker is.

De term due and payable wordt al zó lang gebruikt dat het bijna een Term of Art-status heeft gekregen. Ten onrechte dus, volgens velen, waaronder de Linklaters advocaat Andrew Marshall. Hij schrijft in het artikel Is “due and payable” a magic phrase? in het Australische Insolvency Law Journal: Fortunately, some recent cases have extricated this phrase from the underlying conflict, showing that there is no relevant difference between “due” and “payable” in this context. The doublet should therefore be reduced to simply “payable”, creating a clearer test for insolvency in the Corporations Act and in the many
contracts that mimic it.

Zo zij het.

Conciseness (12)

Als er één beroep is dat lijdt aan FOMO (Fear Of Missing Out), dan is het wel dat van jurist; en Engelstalige juristen zijn misschien wel het FOMOst van allemaal. Schrijvende juristen denken namelijk erg vaak dat je maar het best alle honken bezet kunt houden; dan dek je je in ieder geval goed in.

In juridische schrijfsels komen ze buitensporig vaak voor: de zgn. legal doublets en legal triplets. Ik heb hier al een aantal blogs aan gewijd: null and void, breaking and entering,
assault and battery , of jointly and severally dan wel indemnify and hold harmless . Over
mogelijke redenen voor dit fenomeen, lees hier.

Afgezien van historische redenen zal je bovendien nog zien dat juristen zichzelf in de raarste bochten kronkelen om het gebruik van doublets en triplets te rechtvaardigen. Zo zou null (in null and void) naar het verleden verwijzen (“alsof het er nooit is geweest”) en
kijkt void naar de toekomst (om te verzekeren dat het vanaf het oordeel “geen enkele
invloed meer heeft”). Daarnaast zijn er zó opvallend veel rijmende en allitererende
doublets (aid and abet, part and parcel, rules and regulations, soc and sac, art and part, wear and tear etc.) dat je begint te geloven dat ze gemaakt zijn om ergens een poëtisch
tintje aan te geven. Ook onthoud je rijm en alliteratie beter, dus…

Legal writing experts zijn het er dan ook in het algemeen over eens dat het overgrote merendeel van al die doublets en triplets totale onzin is, en vaak nog duur is ook. Brian Garner schrijft bijv.: There has been a welter of needless litigation over the doublet, as
litigants have wasted countless dollars fighting over imaginary differences between the words — differences that have no historical justification

Het is dan ook verontrustend dat er de laatste jaren speciaal in Engelstalige contracten een nieuw soort doublet lijkt te ontstaan: die van de dubbele (en dus net zo overbodige) werkwoorden. De US Security and Exchange Commission (de SEC) heeft een database waar
overheidsbedrijven hun ‘materiële contracten’ indienen: EDGAR genaamd (hier te vinden). Je kan daar contracten opvragen en nalezen.

Vaker en vaker kan je daar zinnen in lezen die zeggen: The Representative shall not be
entitled to
and shall not charge or collect from the Sellers or any other Person any fees… of: the Parties shall grant, and hereby grant, each other the following licenses: … of ook The Corporation may at its sole option, but is not required to, redeem a sufficient number… En nadat opperrechter John Roberts in de impeachment procedure tegen president Trump verklaarde:  It is therefore ordered and adjudged that the said Donald John Trump be, and he is hereby, acquitted of the charges in said articles was het hek helemaal van de dam. Als eenmaal een lid van het Supreme Court iets dergelijks schrijft, namelijk, moét het wel iets te betekenen hebben. Wát helemaal precies, weet niemand, maar dat is bij de meeste
doublets het geval…

En dat is eigenlijk raar. Aan de ene kant zijn juristen geobsedeerd door de precisie van taal, en proberen ze zo veel en zo vaak mogelijk alles te omvatten. Maar aan de andere kant
lijken zij meer dan bereid om archaïsche, onnauwkeurige en ongedefinieerde termen te
gebruiken in hun schrijven. Is dat uit angst iets verkeerd te doen of is het gewoon uit trouw aan de traditie.

FOMO, zou je kunnen zeggen. Maar het zou ook de “Paradox van het Hek van Chesterton” kunnen zijn. Twee boeren lopen op een landweg en zien een hek. De hervormingsgezinde boer zegt: “Geen idee waarom dat hek hier staat, laten we het weg halen”. De andere boer zegt: “Haal nooit een hek weg zonder dat je weet waarom het er ooit is neergezet”.

Conciseness (11)

Afgelopen donderdag was het weer zo ver: Halloween. Een van oorsprong Keltische oogstfeesttraditie, later verchristenlijkt in de avond (evening-even- e’en=een) waarop men
heiligen (hallows) vereerde, en in één moeite door ook maar alle andere doden.

Hoewel ieder land heeft zo’n beetje wel z’n eigen tradities op die dag (All Saint’s Day, Allerzielen, Dia de Muertos en ga zo maar even door), nemen Amerikaanse tradities langzaam maar zeker de overhand. Dit geheel en al in het kielzog (de slipstream?) van Kerst en bijv. Valentijnsdag.

Verzet tegen die veramerikanisering is groot. Volgens een YouGov poll uit 2013 ziet bijv. 45% van de Britse bevolking Halloween als een unwelcome American cultural import. De Amerikanen zélf beginnen langzaam maar zeker ook wat vraagtekens te zetten bij al die kwetsbare kindertjes die ’s avonds bij voordeuren aanbellen waarachter mogelijkerwijs al dan niet reeds veroordeelde pedoseksuelen verborgen zitten. (Een beetje de omgekeerde wereld, als je het mij vraagt…ik dacht dat het juist de bedoeling was dat de aanbellers de bewoners de stuipen op het lijf moesten jagen?).

En wat doen Amerikanen als ze ergens tegen beschermd willen worden? Ze maken er
wetten tegen. Halloween Laws in de staten Missouri, Illinois, Maryland en Louisiana vereisen veroordeelde zedendelinquenten om in hun huis te blijven op Halloween-nacht en verbieden hen om de deur te openen voor de trick or treaters. In sommige staten zijn
zedendelinquenten ook verplicht om “No Candy at this Residence” op hun deur aan te brengen.

Aan de andere kant beschermt speciale Halloweenwetgeving óók de mensen waarbij aangebeld wordt;  in Californië is het gebruik van serpentine uit een spuitbus (Silly String) verboden tijdens Halloween, in Illinois mogen kinderen ouder dan 12 geen maskers meer dragen, in Virginia mogen kinderen ouder dan 12 helemaal niet meer langs de deuren, in Alabama is het niet toegestaan zich te verkleden as “minister of any religion, or nun, priest, rabbi or other members of the clergy” en ga zo nog maar even door.

Jammer genoeg wordt er nergens opgetreden tegen wóórden die zich verkleden. We zien ze steeds vaker, en niet alleen tijdens Halloween: werkwoorden die zich verkleden als
zelfstandige naamwoorden, zgn. ‘nominalisaties’. Hier zes willekeurige voorbeelden van Halloween-zinnen uit werk van cursisten van alleen de afgelopen week: 1)The Supreme Court makes a distinction between… maak daarvan: The Supreme Court distinguishes
between…
2) I definitely had the feeling that… maak daarvan: I definitely felt that… 3) …my participation in an exchange program… maak daarvan: I participated in an
exchange programme
, 4) I currently have a focus on M&A, maak daarvan: I currently
focus
on M&A
, 5) Reference is made to our meeting of… maak daarvan: I refer to our meeting of… 6) As completion of this introduction letter.., maak daarvan: To complete this
introduction letter…

Uw teksten worden een stuk compacter, korter, actiever, minder vormelijk, eenvoudiger, kortom: leesbaarder als u die niet verhalloweend met al die nominalisaties. Overigens is dit niet alleen een Engelstalig verschijnsel. Let er maar eens op als u Nederlands leest of
schrijft. (Het schrijven van deze blog is leuk – Het is leuk om deze blog te schrijven).

Om ten slotte menigeen gerust te stellen: het valt nogal mee met het seksueel misbruik van kinderen tijdens Halloween. Uitgebreide studies hebben aangetoond dat kinderen niet meer of minder gevaar lopen op 31 oktober (lees: How Safe are Trick-or-Treaters, An Analysis of Child Sex Crime Rates on Halloween). De politie zou zich op die avond misschien meer moeten concentreren op andere zaken. Op Halloweenavond sterven 4 x zoveel kinderen door aanrijdingen door een auto dan op andere avonden (lees: Childhood Pedestrian Deaths During Halloween).

Conciseness (10)

Werkwoorden heten niet voor niets werkwoorden; ze werken hard voor je. Sterker nog, het zijn de hardst werkende woorden van een taal. Werkwoorden worden verbogen en kunnen (afhankelijk van de taal) verschillende tijden aangeven (verleden, heden, toekomst en allerlei tussenvormen) (zie in het Engels bijv. het verschil tussen was en have been, broke en has broken, zie de link hieronder).; werkwoorden kunnen het verschil aangeven tussen een, twee of meer personen;  werkwoorden kunnen het geslacht van  personen aangeven; werkwoorden kunnen beleefdheid en eerbied aangeven; werkwoorden kunnen
bedoelingen aangeven (bevelend, aanmoedigend, vragend, etc.). Je kunt het eigenlijk zo gek niet bedenken of het werkwoord (met al z’n mogelijke vervoegingen etc.) kan het.

Daarom ook zijn werkwoorden misschien wel het lastigste om te leren. En al helemaal als bepaalde aspecten helemaal niet in je eigen taal voorkomen; het Engels bijv. maakt onderscheid tussen iets wat in het verleden is gebeurd en iets wat in het verleden is gebeurd maar nog steeds effect heeft op het heden. Het Nederlands niet (meer).

Eén van de mooiste dingen die werkwoorden doen, is “taal” compacter en kernachtiger maken. Zéker in Westerse talen als het Engels en het Nederlands.  Omdat ze zo hard voor je werken is het daarom een raadsel waarom ze niet veel vaker worden gebruikt. Hieronder geef ik een aantal voorbeelden die recentelijk door deelnemers aan onze Legal English Writing Skills-trainingen zijn gegeven, samen met een suggestie hoe het ook bondiger kan.

  • We would like to ask the Council for advice in relation to the proposed
    resolutions
    . Waarom niet: We would like to ask the Council for advice regarding the proposed resolution.
  • It is my assumption that you… Waarom niet: I assume that you…
  • The notary has to make sure that the deed meets… Waaarom niet: The notary must ensure that the deed meets…(overigens, ondanks een klein nuanceverschil tussen must en have to wordt in formele teksten bijna altijd must gebruikt ipv. have to)
  • As a lawyer, my main responsibility is to give advice to clients and… Waarom niet: As a lawyer, my main responsibility is to advise to clients (overigens, let op: adviseren = to advise, het advies = the advice)
  • An issuer is under the obligation to disclose inside information… Waarom niet: An
    issuer is obliged to disclose inside information…
  • …based on the sum of the profit enjoyed by a liable party as a consequence of a breach. Waarom niet: …based on the sum of the profit enjoyed by a liable party due to a breach (okay… niet een werkwoord…)
  • Under current law, it is possible for shares to have both a right… Waarom niet: Under current law, shares can have both a right…
  • With regards to the consequences… Concerning the consequences….
  • Yesterday, my client had a meeting with Mr Van Vliet. Waarom niet: Yesterday, my client met (with) Mr Van Vliet
  • The residents are in opposition of the proposed closure. Waarom niet: The residents oppose the proposed closure
  • This gives the indication that… Waarom niet: This indicates that…
  • The judge will take in consideration what is reasonable and fair. Waarom niet: The judge will consider what is reasonable and fair

Begrijp me niet verkeerd… De eerste zinnen in bovenstaande voorbeelden zijn niet per se fout. Het is gewoon algemeen gebruikt “normaal” Engels. En van al die voorbeelden zijn ook vrij eenvoudig Nederlandse equivalenten te vinden (“tot de conclusie komen” is gewoon: “concluderen”, “een besluit nemen” is gewoon “besluiten”, “een advies geven” is  gewoon “adviseren”, “in de veronderstelling zijn” is “veronderstellen” en ga zo nog maar even verder).

Een beter gebruik van werkwoorden, echter, maakt je tekst korter, krachtiger, compacter, minder rommelig, frisser, strakker en duidelijker. Een bijkomend voordeel is ook nog eens dat je, als niet-Engelstalige, waarschijnlijk minder fouten maakt als je meer aan
werkwoorden overlaat. Laat ze maar voor je werken, die werkwoorden. Ze zijn er gék op!

It’s the verb, stupid!

Conciseness (9)

Een deelnemer aan onze Contract Drafting-Best Practices workshop nam een (Engelstalig) contract mee. Het contract was 10 bladzijden lang en telde ongeveer 3.500 woorden. 270 keer kwam het woordje of voor, los gebruikt als vertaling van “van” of in samenstellingen als hereof, thereof, etc. ofwel: meer dan 10% van de gebruikte woorden. Nu zijn contracten sowieso niet erg boeiende teksten, maar deze overvloed aan offen zorgde ervoor dat het nóg saaier en zelfs houterig was om te lezen.

En dat terwijl juist het Engels zo veel mogelijkheden heeft om dat te voorkomen!  Verreweg de meeste ofs waren een directe vertaling van het Nederlandse bezittelijke “van”. Schrijf niet: the pleading of the Lender, maar the Lender’s pleading; niet: the claims of the opposing party, maar the opposing party’s claims: niet: the Borrower may not, without the prior
consent of the Lender, maintain.. maar the Borrower may not, without the Lender’s prior
consent, maintain
…; … in the name of the Borrower wordt dan: …in the Borrower’s name.

Toegegeven, dit kan in het Nederlands ook, maar de bezits-s (zoals in ‘Peters boek’) wordt veel minder vaak gebruikt dan in het Engels waar dit eigenlijk de standaard is.
Nederlanders gebruiken inderdaad veel vaker: “het boek van Peter”, en dit zal dan ook wel de voornaamste reden zijn van die explosie aan het Engelse of in door Nederlanders geschreven Engelse teksten. (NB: denk even aan de apostrof vóór de s in het Engels, zie…).

Bryan Garner schrijft in zijn Guidelines for Drafting and Editing Court Rules uit 1997:
Minimize of-phrases, they tend to encumber sentences. Zijn Guidelines was een “hertaling” van de Federal Rules of Appelate Procedure van het Engels naar Plain English. Federal Rule 13(C) bijvoorbeeld, klonk: The content of the notice or appeal, the manner of its service, and the effect of the filing of the notice and of its service shall be as described in Rule 3. Garner maakt ervan: Rule 3 prescribes what a notice of appeal must contain, how it should be served, the effect of its filing, and the effect of its service. Met andere woorden: hij elimineert 50% van de ofs in één zin. (NB: zie ook hoe hij shall de nek omdraait…).

Je zou er ook volledige zelfstandige naamwoorden van kunnen maken: by order of the court wordt zo by court order, enz. Dit komt in het Nederlands natuurlijker over, maar is in het Engels zeer zeker niet ongebruikelijk (NB. schrijf in het Engels die woorden niet aan elkaar!)

Heel vaak ook kan je een –ing vorm binnen laten sluipen zodat je of niet meer nodig hebt: On receipt of a notice of cancellation referred to in clause 7.7(a)in het eerder aangehaalde Nederlandse contract: After receiving a notice of cancellation… kunnen worden; of zelfs
After receiving a cancellation notice; in the conduct of the action wordt dan conducting the action etc.

Laat anders het woordje of gewoon weg?  …must include the names of all parties, kan
eenvoudig …must name all parties worden; if any of the loans are prepaid… is hetzelfde als: if any loans are prepaid; het zeer vaak gebruikte the amount of € xxx is precies hetzelfde bedrag als je schrijft: € xxx, dat wil zeggen zónder het (vaak) overbodige the amount of.

Ik wil natuurlijk niet zeggen dat u maar direct rücksichtslos alle of uit uw teksten moet
bannen, maar een beetje minder maakt uw teksten stukken aantrekkelijker om te lezen. Bovendien voorkomt u dan het zo vaak gebruikte hereof, whereof, thereof etc. dat zo vaak juridische ambiguïteit in de hand werkt. Een beetje wieden in het gebruik van of zorgt er ook voor dat u al die voorzetselconstructietjes vermijdt die, met name juridische, teksten zo droog, ambtelijk. hoogdravend en officieel maken.

Want: by means of  is gewoon: by; by reason of is niets anders dan: because; by virtue of = by; for the purpose of = to; from the point of view of = from; in favor of = for; in terms of = in;  in the nature of = like; on the basis of = by/from; for the period of = for; to the effect of = for;  for the benefit of = for;  in the excess of = more than; by way of = through,

Waarom alles met zo veel woorden zo ingewikkeld maken? Uw lezers lezen liever iets
anders…

Conciseness (8)

Eigenlijk zouden Nederlandse juristen stikjaloers moeten zijn op hun Angelsaksische
collega’s; door de veel grotere rol die “taal” speelt in het Anglo-Amerikaanse (common law)rechtssysteem is er ook veel meer (wetenschappelijk) onderzoek hiernaar. En soms met verrassende resultaten. Resultaten die de taalgrens overschrijden en waar ook Nederlandse juristen hun voordeel mee kunnen doen. Neem bijvoorbeeld eens de woordjes die bekend staan als intensifiers. Inderdaad, de woorden die een tekst, een betoog, een
pleidooi etc. ‘intenser’ maken, ofwel, in het Engels, woorden als: very, obviously, clearly, so, patently, absolutely, really, plainly, undoubtedly, certainly, totally, simply of wholly (u kunt vast wel Nederlandse equivalenten bedenken).

Alle legal writing-experts zeggen dat u die intensifiers zo veel mogelijk moet vermijden. Richard Wydick in Plain English for Lawyers, bijv. over ‘clearly’: If what is said is clear, then clearly is not needed. And if it is not clear, then clearly will not make it so. Het algemene gevoel is dat intensifiers onnodige ophopingen van woorden veroorzaken die hun doel voorbijstreven doordat de lezer/luisteraar juist gaat twijfelen aan de stelligheid van die
woorden.

Dat kan allemaal wel waar zijn, maar het waren slechts aannames. Lance Long en William Christensen onderzochten alle hoger-beroepszaken in de staat Utah uit de jaren 2000 en 2001 waar een duidelijke uitspraak (bevestigend of verworpen) lag en waar de pleidooien van beide partijen openbaar en schriftelijk aanwezig waren. De resultaten staan beschreven in hun artikel Clearly, Using Intensifiers Is Very Bad – Or Is It? Ze telden de
woorden die als intensifier werden gebruikt (zie boven) en kwamen tot de duidelijke
conclusie dat de advocaten die bovengemiddeld veel van die intensifiers gebruikten in hun pleidooien, een veel grotere kans liepen de zaak te verliezen (the plot shows that an
excessive intensifier usage rate is associated with an almost negative outcome
).

De vraag is natuurlijk of dat komt door die intensifiers, of dat er niet ook andere redenen zijn (bijvoorbeeld: zijn de advocaten al bij voorbaat niet al te zeker van hun zaak en
gebruiken ze dáárom juist bovengemiddeld veel intensifiers om hun woorden kracht bij te zetten?). Interessant is daarom ook dat Long en Christensen een link leggen naar het
verschijnsel Powerless Language, dat voorkomt in het baanbrekende studie uit 1975 van Robin Lakoff , genaamd Language and Woman’s Place (meer vormen van Powerless
Language
? Zie het Wikipedia lemma over Lakoff).

Intensifiers (of in ieder geval: een vaak gebruik daarvan) kortom, duidt op zwakte (of in ieder geval: dat wat als ‘zwakte’ wordt beschouwd). Let erop als u dit soort woorden (en ongewijfeld ook hun Nederlandse equivalenten!) gebruikt!

Deze categorie intensifiers is tamelijk eenvoudig te spotten. Iets lastiger is de andere
categorie intensifiers waar Joseph Kimble (e.a.) mee te maken kregen toen zij een aantal jaren geleden de Amerikaanse Federal Rules of Civil Procedure (FRCP) moesten
herschrijven in plain English (FRCP = bepalingen van burgerlijke rechtsvordering). Door alle wijzigingen en amendementen door de jaren heen en de daaruit voortvloeiende angst om niet ergens iets te missen, bleek dat deze FRCP vol stonden met intensifiers van deze
categorie.

Om er een paar te noemen: 1) if, for any reason…: de laatste drie woorden voegen helemaal niets toe aan die if. Vgl. in het Nederlands: “Als, om welke reden dan ook”, dat aan hetzelfde euvel lijdt; 2) if the court deems it advisable, the court may…: het lijkt me dat de rechtbank niet iets doet wat niet advisable is, dus waarom dat te noemen?; 3) the court may, in its discretion… may betekent al has the discretion to …; en ga zo nog maar even door. We komen daar in een volgende blog nog wel eens op terug.

Deze categorie zou ik het liefst “open deuren” willen noemen. Maar is de eerste categorie ook niet een “open deur”? This is so totally, totally (un)true, zou de absolute Meester van de Intensifiers zeggen die momenteel een post bekleedt in het Witte Huis in Washington.

Conciseness (7)

Het stond al een tijdje op mijn lijstje om hier te bespreken: and/or. Maar toen onlangs een deelnemer aan onze training Contract Drafting – Best Practices een vaak door de juridische werkgever gebruikt voorbeeldcontract instuurde, wist ik dat het tijd was; in dat contract stond maar liefst 66 keer het, door bijna alle juridisch-schrijvendeskundigen, verfoeide and/or (voor de minder goede verstaanders: and-slash-or).

Echter het Engelse or heeft een iets andere betekenis dan het Nederlandse “of” en al
helemaal in de combinatie and/or. Or in het Engels is namelijk altijd inclusief (voor een
korte taal-logische uiteenzetting: klik hier) en je kan daarom altijd or gebruiken als je and/or bedoelt. Sterker nog, het is een stuk beter want je sluit iedere ambiguïteit uit. Niet alleen is and/or overbodig maar het maakt de tekst namelijk ook nog ambigu (helemaal een doodzonde in contracten!); het gebruik van and/or zorgt ervoor dat (bijv.) een contract gelezen kan worden hoe de (goed- én kwaadwillende) lezer het wil: één van beiden (en voor de kwaadwillende lezer is dat vaak vooral de “andere partij”), dan wel allebei.

Normaalgesproken citeer ik op deze plaats dan een aantal (Amerikaanse/Britse/Canadese etc.) rechtszaken als voorbeeld, maar de lijst van and/or-zaken waar een Engelstalige rechter zich over heeft gebogen, is bijna eindeloos. Voor een (fiks) aantal voorbeelden: klik hier (blz. 21-22) of anders hier. Ik hoop dat dit voldoende overtuigt?

U hoeft maar één Google zoekopdracht te doen (op and/or in legal writing, bijv.) en u krijgt een waslijst aan termen als: vague, if not meaningless, een Janus-faced verbal monstrosity, an inexcusable barbarism, a mongrel expression, an abominable invention,, a crutch of sloppy thinkers en senseless jargon. Slechts heel sporadisch vind je een voorstander van het gebruik van and/or (hier bijvoorbeeld, voor de eerlijkheid en objectieve berichtgeving).

De vraag nu is waarom Nederlandse juristen, die zich van het Engels bedienen, toch
alsmaar and/or blijven gebruiken en waarom er nooit alarmbellen afgaan als zij “en/of” in het Nederlands schrijven?

Ik denk dat dat komt omdat je in het Engels, naast or voor het Nederlandse “of” ook het woordje either hebt (vgl. in het Duits: oder/entweder of in het Deens: enten/eller en nog veel meer talen maken dat verschil). Wij in Nederland hebben alleen maar “of” (of anders
misschien het, tamelijk ouderwetse, “ofwel”, of nóg weer anders: het slappe typografisch trucje: een accent op ó: óf dit, óf dat). Or in het Engels is altijd inclusief; als je either
(entweder/enten etc.) gebruikt, dán pas wordt het exclusief: ofwel de ene ofwel de andere. Met andere woorden in het Engels is and/or overbodig omdat or (in een zin zonder either) logisch en grammaticaal dezelfde betekenis heeft.

Het Nederlands heeft alleen maar “of”, en dat kan zowel inclusiviteit als exclusiviteit betekenen. Als Nederlandse juristen daarom and/or gebruiken als ze in (bijv.) hun
Engelstalige contracten “en/of” willen schrijven, berust dit hoogstwaarschijnlijk op een vertaalfout. Gebruik: or.

Anders gezegd: om aan alle eventuele onduidelijkheid een einde te maken: verreweg de meeste bronnen (waaronder de ICC International Standby Practices) zeggen dat men in
juridische teksten niet and/of moet gebruiken: A or B” means “A or B or both”; “either A or B” means “A or B, but not both”; and “A and B” means “both A and B”. (CC Publication N° 590, International standby practices (“ISP 98”).

Conciseness (6)

Het blijft de gemoederen bezig houden: het pleidooi van de president van de Hoge Raad, Maarten Feteris op het Jonge Balie congres in oktober: “Hou het kort en simpel en doe
normaal. Veel rechters zijn niet plechtig en formeel. Hen bereik je het beste met normaal en begrijpelijk taalgebruik”.

Wellicht was dit de manier waarop de heer Feteris de 70e verjaardag van George Orwells essay Politics and the English Language wilde vieren waar wij al twee blogs aan hebben gewijd (hier en hier  nog eens te lezen). Regel 2 en regel 3 van dit nog steeds zeer lezenswaardige essay luiden namelijk:

  • Never use a long word where a short one will do
  • If it is possible to cut a word out, always cut it out

 Oftewel alle Branch Out Legal English Blogs die onder het thema Conciseness vallen te lezen. Klik hier.

Never use a long word where a short one will do
In het Engels zou u bijvoorbeeld alleen maar hoeven te letten op woorden die op –ion/-ise/-ize/-ate of –osity eindigen. Deze woorden kunnen vaak makkelijk worden vervangen door kortere woorden die veel beter te lezen zijn. Dit verschijnsel heet “nominalisatie”, ofwel van een werkwoord een zelfstandig naamwoord maken. Het haalt veel actie uit de zin waardoor de tekst erg onpersoonlijk kan worden. Brian Garner heeft er in zijn Legal Writing in Plain English mooie oefeningen mee gemaakt: vervang bijv. alle –ion woorden in deze zin: An interested party may make an application for a modification or revocation of an
antidumping order (or termination of a suspension agreement) in conjunction with an
annual administrative review. A revocation application will normally receive no
consideration by the board.
Meer oefeningen hier te vinden

Ik heb zo 1-2-3 geen voorbeelden van Nederlandse rechters die hier bezwaren over uiten, Amerikaanse rechters echter, zijn lang niet zo terughoudend. In Thomas & Betts Corp v. Panduit Corp maakten de rechters bezwaar tegen o.a. woorden als transverse aperture en therebetween en wordt er gewaarschuwd tegen using fifty-cents words, obscure terms, and inflated language, maar de lijst is nog veel langer te maken.

 If it is possible to cut a word out, always cut it out
Erg vaak moeten wij cursisten erop wijzen dat to have in our possession, to give advice, to draw the conclusion, to take into consideration en ga zo nog maar even door en allemaal uiterst karakteristiek voor Legal English, hetzelfde betekent als to possess, to advise, to
conclude
en to consider. Concisseness staat volgens het onderzoek How judges, practioners and legal writing teachers asses the writing skills… van Kosse en ButtleRichie zelfs op de eerste plaats op het schrijfstijlverlanglijstje van Amerikaanse rechters.

In de zaak Ephedra Products Liability Litigation 231 F.R.D. 167 (S.D.N.Y. 2005) eiste de rechter een nieuw openingsstatement, deze keer in Plain English. De gedaagde partij kwam met een nieuw stuk, waarover de rechter deze keer oordeelde: gobbledygook of mind-numbing turgidness and prolixity, the very first sentence of which extends for nearly four pages.

Maar misschien is het wel juist uw bedoeling om rechters tegen u in het harnas te jagen? Blijf dan vooral  volharden en ga door met, zoals Juriaan Mensch in zijn column op Advocatie.nl schrijft, “expres zoveel mogelijk vage taal en zeer moeilijk in code om te zetten begrippen blijven gebruiken”. Of u daar verder erg mee opschiet, is nog maar de vraag.