Okay, veel gevoetbald wordt er niet de laatste paar maanden. En hoewel het laatste doelpunt, de laatste ingooi en de laatste al dan niet foutieve VAR-beslissing al een tijdje achter ons liggen, doen journalisten bij televisieprogramma’s en kranten nog steeds net
alsof er niets aan de hand is. Alsof we nog steeds geïnteresseerd zouden zijn in de
dienstregeling van trekschuiten tussen Haarlem en Amsterdam, blijven we herhalingen zien van wedstrijden uit de Napoleontische tijd toen voetballers nog pruiken droegen, u weet wel…
Maar al zijn er dan geen wedstrijden meer, er zijn nog steeds voetballers. En nu er geen geld meer binnenkomt, wordt het steeds interessanter om te zien waar het geld dan
naartoe gaat. Volgens de Britse krant The Guardian ligt het gemiddelde salaris voor een Premier League-voetballer nu op meer dan £ 3 miljoen per jaar, ofwel ongeveer £ 61.000 per week.
Meer dan genoeg om een goede advocaat te betalen, zou je zeggen. Niets blijkt echter
minder waar te zijn; profvoetballers in Engeland tekenen, net zoals ‘gewone’ werknemers een arbeidscontract. En zo’n standaard-profvoetballercontract is nu te bewonderen op Internet (klik hier). Dit Britse arbeidscontract voor profvoetballers is inmiddels in ieder geval de risée van contractopstellend Engeland geworden. “Géén wedstrijden meer in de Premier League? Dan doen we toch iets anders met voetbal”, moeten Britse advocaten hebben gedacht.
Dit modelcontract is namelijk een staalkaart aan verschillende stijlen, verschillende
registers, verschillende typografieën, verschillende … ja, alles eigenlijk wat er in de
laatste, pak ‘m beet, 60 jaar is veranderd.
Voorbeelden? Het woord shall wordt in allerlei betekenissen maar liefst 140 keer gebruikt, en daarom is heel vaak niet echt duidelijk wat van de verschillende partijen wordt verwacht. Zo wordt shall in de definities als toekomende tijd gebruikt (The words and phrases below shall have the following meaning…) terwijl shall ook als verplichting geldt (The player shall wear only such clothing as is approved by an authorised official of the Club).
Zo worden in de lijst van definities (Definitions and Interpretation) veel begrippen gedefinieerd die in het contract verder niet meer voorkomen. Zo worden de partijen zélf omschreven als zijnde of the one part en of the other part, iets wat in
commerciële contracten 40 jaar geleden al als ouderwets werd beschouwd; zo wordt van spelers geëist to observe the Laws of the Game; zo is er een lawine aan Legalese zoals save as aforesaid. Zo wordt de zinssnede provided that vaak gebruikt als er wordt bedoeld
except that, of on condition that, of af en toen zelfs “o ja, en dan nog wat”. Die hele provided that overigens staat de ene keer geschreven als PROVIDE THAT, dan weer als PROVIDED that, of provided that of ook weleens: provided always that. Zo zijn veel zinnen geschreven
zonder komma’s (en waar dat dan op kan uitlopen: zie 6.1.3.).
Het opvallende is dan weer dat er ook veel stukken zijn waar erg in komma’s wordt geloofd, dat er onderdelen in zeer begrijpelijke Plain English zijn geschreven, waar er
ondubbelzinnig eisen worden gesteld aan de partijen, waar de opsteller duidelijk z’n best heeft gedaan Legalese te vermijden, enz., enz, enz.
En misschien is dat wel juist datgene dat juist dít modelcontract dat de lachlust van Britse juristen heeft aangezet: de inconsistentie van de totale tekst. “Ouderwetse” juristen vinden het veel te modern, “moderne” juristen vinden het veel te ouderwets.
Eigenlijk is dat hele Premier League Contract één groot voorbeeld van wat Kenneth Adams bedoelt met passive drafting. Juristen hebben geen tijd, dan wel geen expertise, om de taal van eerdere contracten en sjablonen opnieuw te beoordelen en dus wordt er naar
hartenlust gekopieerd; omdat daarbij wordt uitgegaan van een taal die eerder geschikt werd geacht voor vergelijkbare transacties, gewoon ‘werkt’; omdat die taal is ‘getest’
(oftewel: eerder door de rechtbanken is onderzocht), wordt vastgehouden aan contracttaal die eerder aanleiding heeft gegeven tot geschillen en rechterlijke uitspraken; omdat
juristen van elkaar blijven kopiëren, zijn er verder geen richtlijnen nodig; omdat er wordt gekopieerd, is verdere training overbodig; omdat juristen menen dat kopiëren een kwestie van Best Practices is in plaats van doelmatigheid en eenduidigheid.
Passive drafting tegenover active drafting (waarover een volgende keer meer): te
vergelijken met over voetbal praten en voetbal spelen.