Consistency (3)

Een toneelfiguur van G.B. Shaw merkte al eens op: The United States and the United Kingdom are two countries divided by a common language. In deze blog hebben we het al een paar keer gehad over verschillende soorten Engels: Legal English (lees hier), European
English
(lees hierAcademic English (lees hier) of alle andere Engelse talen van de wereld (lees hier) bijvoorbeeld. Het meest in het oog springende Engels is echter American English (in het vervolg voor het gemak even: AE). En dat dan vooral als tegenhanger van British English (voor het gemak even: BE).

Onze Nederlandstalige cursisten hebben vaak moeite deze twee uit elkaar te houden; in veel, ook door juristen geschreven, teksten zie je dat de twee door elkaar heen worden gebruikt. Cursisten vragen ons dan vaak wat “goed” is en wat “fout”. Ik ben bang dat daar geen antwoord op te geven is… Gezien ongeveer 2/3 van de moedertaalsprekers Engels de Amerikaanse nationaliteit heeft, kan je moeilijk zeggen dat 2/3 hun eigen taal verkeerd gebruiken (Oh, yes, they do! zouden de Britten zeggen, maar daar zullen we maar even geen aandacht aan besteden).

Wat ons betreft gaat het veel meer over het consistent gebruik BINNEN ÉÉN TEKST van of de één (AE) of de andere (BE). Het kan zijn dat uw kantoor het gebruik van AE of BE heeft vastgelegd in de huisstijl; dan zien we meestal dat de Nederlandse tak van een Brits kantoor automatisch BE gebruikt (en de Nederlandse tak van een Amerikaans kantoor AE, natuurlijk). Autonome Nederlandse kantoren adopteren doorgaans BE als voertaal. Maar je zou ook een lans kunnen breken voor de beslissing om AE te gebruiken voor Amerikaanse klanten (en BE voor Britse klanten). Maar wat de huisstijl, of de beslissing, of de te breken lans, ook is: Wees Consistent Binnen Eén Tekst!

Wellicht ten overvloede: de verschillen tussen BE en AE vallen met name in het oog bij het schrijven… Als ze Engels spreken, hebben de meeste Nederlanders gewoon een Nederlands accent. Dit accent neigt (maar ook niet meer dan dat!) inderdaad meer naar het Amerikaanse accent, maar dit is alleen maar omdat we a) het papegaai-effect: we horen veel meer Amerikaans dan Engels (televisie!) en b) te lui zijn om de extra moeite te nemen alle aspiratie die het BE nodig heeft, in onze uitspraak te leggen (Frans Timmermans uitgezonderd).

Er zijn honderden sites te vinden waar de verschillen tussen BE en AE worden uiteengezet (begin maar gewoon eens hier of hier en surf je daarna helemaal dol). Ook heeft het weinig zin om halsstarrig aan letterlijk alle verschillen vast te houden, want eenmaal iets aangeleerd, nemen de Britten net zo snel de Amerikaanse versie over als andersom… Maar voor het gemak hieronder even de -op het moment van schrijven- voornaamste en meest in het oog springende verschillen:

Spelling:

  • -our (BE) en -or (AE): colour-color / flavour-flavor / rumour-rumor etc.
  • -ise (BE) en -ize (AE): advertise-advertize / criticise-critize / legalise-legalize etc. overigens: to practise (BE) en to practice (AE)
  • -re (BE) en –er (AE): theatre-theater / centre-center / metre-meter, etc.
  • -lled/-ller/-llest/-lling (BE) en -led/-ler/-lest/-ling (AE): cancelled-canceled / traveller-traveler / modelling/modeling etc.

Interpunctie:

  • Geen komma’s en punten in titels, briefhoofd en afsluiting: Dear Mr Peek/Yours sincerely (BE) en wel komma’s in titels, briefhoofd en afsluiting: Dear Mr. Peek,/Sincerely yours, (sic) (AE)
  • Enkele aanhalingstekens in quotes (BE) en dubbele aanhalingstekens in quotes (AE): He said: ‘No’ (BE) en He said “No” (AE)

Grammatica:

  • Een beetje lastiger voor Nederlanders… maar laten we zeggen dat AE dichter bij het Nederlands ligt dan BE. Zo is er bijvoorbeeld het gebruik van de Present Perfect in BE om aan te geven dat een actie in het verleden een gevolg of resultaat heeft op het heden: The client has confimed the date. Could you let John know? (BE) terwijl dit in AE veel vaker: The client confirmed the date. Could you let John know? (AE) zou zijn. Woorden als yet, already, just etc. kunnen in het BE alleen in de Present Perfect worden gebruikt: I have already/just finished the report (BE) terwijl dat in AE ook heel goed in de Past Simple kan: I already/just finished the report (AE).
  • Vaak is er een verschil in het al dan niet gebruiken van voorzetsels: I am writing to you regarding (BE)/ I am writing you regarding (AE) / en veel meer voorbeelden met bijv. agree/appeal/cater/meet/ claim/ provide/protest etc.

Woorden:
Er zijn verder tientallen dingen die in AE anders heten dan in BE (fall/autumn, lift/elevator, sidewalk/pavement, truck/lorry, gas/petrol en ga zo maar even door). Normaalgesproken levert dat geen problemen op, maar er zijn woorden in BE en AE die vervelende verwarring kunnen zaaien. Bijv. Ensure en Insure (daar komen we later nog wel eens op terug).

Gelukkig zijn we nog niet zo ver als de Britse taalkundige Henry Sweet in 1877 voorspelde dat “binnen 100 jaar de Engelsen en de Amerikanen elkaar niet meer zouden begrijpen”, maar langzaam maar zeker komen we wel in de buurt van de uitspraak van Oscar Wilde: We have really everything in common with America nowadays, except, of course, the
language.