Consistency (5)

“De vraag is of het Engelse recht, na Brexit, even belangrijk blijft. Wellicht wordt het Amerikaanse recht wel belangrijker”, merkt Pieter van Uchelen (partner en country head van Simmons & Simmons) op in een interview over Angelsaksische kantoren in Nederland (Mr. 7/8,  blz. 44-51). De vraag kan dan ook gelijk gesteld worden of het Amerikaans-Engels gaat prevaleren boven het Brits-Engels.

Dat is in ieder geval precies de angst die Matthew Engel uitspreekt in zijn nieuwste boek “That’s the Way It Crumbles: The American Conquest of English”  (Profile Books, ISBN: 9781781256688). De ellende (in zíjn ogen dan) begon toen Benjamin Franklin in het begin van de 19e eeuw aan de nationalist/lexicograaf Noah Webster de opdracht gaf om een lijst aan te leggen van typisch Amerikaanse woorden en typisch Amerikaanse spellingswijzes om zo de verspreiding van deze ‘barbarismen’ tegen te gaan.

Webster (aan wie wij vandaag de dag nog steeds de ‘Amerikaanse Van Dale’ te danken hebben: The Webster’s Dictionary) deed precies het omgekeerde. Webster geloofde dat “American and English would drift apart to become as different as Dutch and German” en wilde er eigenhandig voor zorgen dat proces enigszins te bespoedigen. Om de
onafhankelijkheid van Engeland zo definitief mogelijk te maken, zou dat ook in taal tot
uiting moeten komen, zo beargumenteerde hij. Daarnaast vond Webster dat de spelling van veel Brits-Engelse woorden veel te veel was beïnvloed door het Frans, en dacht hij dat woorden als center, theater, color, labor, defense etc. een veel puurdere vorm van Engels was dan centre, theatre, colour, labor, defence etc. (Meer over de eigenzinnige Webster in deze blog).

Het is eigenlijk behoorlijk grappig dat de weerzin tegen zgn. Americanisms die Engel
(overigens oud-correspondent Amerika van The Guardian) uitspreekt in zijn boek, grote gelijkenis vertoont met de vaak enigszins klaaglijke geluiden in Nederland over de
vermeende overname door de Engelse taal van ons Waar-de-Blanke Top-der-Duinen-communicatiemiddel: het Nederlands. Het kan dus altijd nóg erger: in Engeland neemt het Engels het Engels over…

De reactie op “That’s the Way It Crumbles…” waren niet mals. De voornaamste kritiek draaide om het feit dat veel voorbeelden die Engel aanleverde, eigenlijk helemaal geen Americanisms waren, maar veeleer (Brits-)Engelse woorden of (spellingswijzes etc.) die al vóór 1600 werden gebruikt, in de loop der eeuwen in Groot-Britannië in onbruik waren
geraakt en nu via het (vermeend) Amerikaans-Engels weer terugkwamen. Voorbeelden
hiervan: gotten ipv. got als het voltooid deelwoord van to get, fall ipv, autumn, mad ipv.
angry: allemaal woorden die al werden gebruikt voordat er zelfs maar sprake was van een Amerika, en nu toch als Americanisms worden gezien.

Veel belangrijker echter: het gebruik van (al dan niet vermeende) Americanisms voegt vaak juist iets toe aan de taal, : zo zijn movies die bewegende beelden uit Hollywood en films die intellectuele en kunstzinnige dingen die daar niét vandaan komen; er is een
verschil tussen de dunne en knapperige fries en de dikke, wat papperige chips, en een cookie kruimelt, ondanks de titel van Engels boek, een stuk anders dan een biscuit.

Op dezelfde manier voeten Engelse woorden (van welke geografische denominatie dan ook…) iets toe aan het Nederlands: sales in Nederlandse winkels is iets anders dan de ‘uitverkoop’, of wil in ieder geval een ander gevoel oproepen. En dergelijke voorbeelden zijn legio. Andersom geldt dat natuurlijk ook… als iemand het heeft over een
‘hefschroefvliegtuig’, weet je direct dat je met óf een Belg te maken hebt, óf met een taalfundamentalist.

Tien jaar geleden vroegen onze opdrachtgevers, veelal internationaal opererende
advocatenkantoren, om ons te concentreren op Brits-Engels. De laatste paar jaar is de vraag steeds vaker om óók aandacht te besteden aan de verschillen tussen Brits-Engels en Amerikaans-Engels. Ik laat het u weten als wij de vraag krijgen om trainingen in het Amerikaans-Engels te verzorgen… That’s the way the cookie really crumbles!

PS.
Meer over Amerikaans-Engels en Brits-Engels in deze blog in Consistency 3 en Consistency 4.