Er is geen land ter wereld waar mensen zich zo bezighouden met hoe landgenoten Engels spreken dan Nederland. Het begint zelfs in Nederland wonende Engelssprekenden op te vallen… Nu is het Engels van Louis van Gaal de afgelopen 1½ jaar al de running gag, maar de afgelopen week weer twee voorbeelden: Regilio Tuur die weigert Nederlands te spreken in een praatprogramma (kijk hier) en de vraag hoe het staat met het Engels van Khadija Arib: “ergens tussen Louis van Gaal en Frans Timmermans” was haar antwoord (lees hier). Beetje flauw overigens dat diezelfde vraag niet ook werd gesteld aan de andere drie
kandidaten, maar goed…
Kan dat misschien eens een keertje uit zijn? Ten eerste kan je zeggen wat je wil over Louis van Gaal (of over zijn Engelse taalbeheersing), de beste man is in ieder geval niet bang om te communiceren, en ja, dan maak je fouten; alles beter dan stommetje te spelen omdat je niks durft te zeggen. En verder ben ik van mening dat heel veel Nederlanders voortdurend dezelfde fouten maken, alleen komt dat niet op televisie. Ten tweede kan je zeggen wat je wil over Regilio Tuur, maar als hij het fijner vindt om zich (overigens uiterst correct) uit te drukken in een taal waar hij al jaren door omgeven wordt, moet hij dat weten. Om hem dan “arrogantie” te verwijten of om te eisen dat hij dan ook maar zijn paspoort moet
inleveren, gaat misschien wat ver. En ten derde kan je zeggen wat je wil over Frans Timmermans (vaak dan weer een beetje jaloerserig), maar als we zijn Britse accent naar het Nederlands zouden ‘vertalen’, zou hij telkens vreselijk worden uitgelachen om zijn
“geaffecteerde”, “aanstellerige”, “bekakte”, “hautaine”, “Leidse”, “pedante” en/of “overdreven” stemgeluid.
Maar ten vierde, en het allerbelangrijkste: het maakt de Engelsen/Amerikanen etc. geen ene iota uit… Ik durf hier zelfs te beweren dat ze dat niet eens hóren! Engelstaligen gaan ervanuit dat iedereen een accent heeft. Dat kan zijn omdat landen als Australië, Canada en de Verenigde Staten “traditionele immigratielanden” zijn, of dat Engeland te maken had/heeft met grote groepen British Empire-inwoners, maar het komt voornamelijk omdat de hele wereld Engels spreekt; Engels is eigenlijk overal de gemeenschappelijke taal, en dat komt mooi uit… die accenten nemen ze dan wel op de koop toe.
Nederlanders vinden het daarentegen maar raar, al die accenten. Zelfs als iemand op de Nederlandse televisie ook maar een greintje (Nederlands!) streekaccent laat horen, vinden we het een goed idee om het dan maar gelijk te ondertitelen. Iets wat bijv. de BBC nooit van z’n leven zal doen, hoewel veel Engelse streekaccenten voor veel (Engelse) kijkers volkomen onbegrijpelijk moeten zijn. Zou dat ook de reden zijn waarom speciaal Arib gevraagd werd naar haar beheersing van het Engels? “Zo’n Marokkaanse, die spreekt vast geen Engels…”, of iets in die richting (zie verder ook onze blog over ‘discursieve context’! (Hier nog eens te lezen).
Natuurlijk maakt de Engelstalige wereld wel grappen over accenten die afwijken van RP (received pronunciation), en de manier waarop Pakistani, Italianen, Russen en ook Nederlanders het Engels uitspreken (à propos Nederlanders: het verschil in uitspraak tussen bed/bad of food/foot). Maar ze zullen nooit (of dan in ieder geval: zelden) denigrerend zijn over uitspraak. Het is vaak een middel om iemand snel ergens (sociaal-economisch, klasse, afkomst etc.) te plaatsen. Dat kán ook, omdat Engelsen veel makkelijker, sneller en secuurder accenten herkennen, terwijl de meeste Nederlanders het verschil tussen een Zeeuws en een Gronings accent niet eens weten te leggen… Het is in ieder geval géén uitvloeisel van de een of andere vorm van politieke correctheid, maar gewoon: a fact of life.
Nederland… waar een klein land klein in kan blijven.