Faillissementsrecht – Insolvency law (1 van 2). Het ene Legal English is het andere niet… Net als in het verbintenissenrecht, bestaan er ook in het faillissementsrecht nogal wat verschillen tussen civil law en common law. Zelfs bínnen common law-landen zijn er
verschillen. In het Amerikaanse recht enerzijds en het recht van Engeland/Wales/Schotland anderzijds zijn de procedures niet hetzelfde en wordt lang niet altijd dezelfde terminologie gebruikt. In deze blog passeert een aantal woorden uit het Anglo-Amerikaanse
faillissementsrecht de revue – met aan het eind een meerkeuzevraag: wat is de beste
vertaling voor het Nederlandse “curator”?

Nederlandse juristen vertalen “curator” maar al te graag als trustee in bankruptcy of
bankruptcy trustee of ook als receiver. Een trustee zou dan voor de afwikkeling van de
failliete boedel van een natuurlijke persoon zorgen en een receiver voor die van een rechtspersoon. Nu vind ik het een beetje raar om de curator te tooien met de naam van een juridische figuur die in het Nederlandse recht helemaal niet bestaat: trustee: beheerder van een ‘trust’, ofwel (in het geval van een faillissement) een insolvent estate. In het Anglo-Amerikaanse recht is een trustee degene die de trust property namens de beneficiary houdt. De trustee heeft de legal title, de juridische eigendom, terwijl de benificiary de
equitable title heeft, de beneficiaire eigendom. Hoewel het in het faillissementsrecht, zoals gezegd, niet om een trust gaat, maar om een estate, wordt de beheerder vaak wél
aangeduid als trustee.

Een bijzonder vertaling dus, zo lijken we langs een omweg via de trustee in bankruptcy
alweer twee Anglo-Amerikaanse rechtsfiguren (trust en trustee) in het Nederlandse recht te hebben geïmporteerd zonder daar de Anglo-Amerikaanse betekenis aan te geven. De term trustee (in bankruptcy) is, na zo lang gebruikt te zijn geweest, helemaal ingeburgerd in
juridisch Engels sprekend en schrijvend Nederland. Ik denk dan ook niet dat deze vertaling voor “curator” nog uit te roeien is. Terzijde: gebruik voor onze curator nooit het Engelse woord curator, want dat is in het Engels een persoon die wordt benoemd in geval van
handelingsonbekwaamheid van een meerderjarige of een (museum)conservator.

Wat betreft het faillissementsrecht, insolvency law, bestaan er duidelijke verschillen tussen het Engelse en het Amerikaanse recht – beide common law, maar in dit geval toch net even anders. Dit heeft natuurlijk ook zijn gevolgen voor de terminologie.

De termen bankrupt (gebruikt als zelfstandig naamwoord en bijvoeglijk naamwoord) en bankruptcy kunnen in het Amerikaanse recht en het Amerikaanse Engels (AE) zowel
worden gebruikt bij het faillissement van natuurlijke personen als dat van rechtspersonen. In het Britse recht (BE) wordt bankruptcy alleen gebruikt voor het faillissement van
natuurlijke personen; de term liquidation wordt gebruikt voor rechtspersonen – dus waar de Amerikanen het woord bankruptcy gebruiken.

Om het nog ingewikkelder te maken: het AE gebruikt het woord liquidation óók, zoals in de definitie van bankruptcy: “bankruptcy is de liquidation van een natuurlijke persoon of een rechtspersoon” -hier heeft liquidation dus min of meer de betekenis van “vereffening”. Ik laat verder dan maar even buiten beschouwing dat in het alledaagse BE taalgebruik rustig gezegd en geschreven kan worden: the company went bankrupt of nog alledaagser, bust. Dit alles met toestemming van de Oxford Dictionary.

Voor personen verantwoordelijk voor de vereffening van insolvente rechtspersonen – bij ons de curator – gebruikt het AE als gezegd de trustee in bankruptcy of de bankruptcy trustee. Deze trustee is overigens een ambtenaar van het ministerie van justitie en wordt niet door de rechter benoemd. In het BE bestaat er een heel scala aan termen, de schuldeiser kan een administrator of een receiver benoemen en wanneer er op een bepaald moment toch nog een rechter aan te pas komt, wordt er weer een ander woord gebruikt (Official Receiver), allemaal afhankelijk van het stadium waarin de liquidation zich bevindt. Zoals al gezegd, wanneer een natuurlijk persoon failliet gaat, is de
verantwoordelijke persoon de trustee in bankruptcy. Ook hier geldt, net als in het Amerikaanse recht: degene die wij een curator zouden noemen, hoeft dus niet per se door een rechter te zijn benoemd!

Ik ga hier verder niet in op de procedures in de Verenigde Staten en Engeland; ik houd het bij een definitie van het betreffende woord. Overigens, insolventierecht is in de Verenigde Staten federal law en dus voor het hele land hetzelfde. In geval van wat wij het
faillissement van natuurlijke personen of rechtspersonen noemen spreekt men in de Verenigde Staten over een chapter 7 bankruptcy (een verwijzing naar hoofdstuk 7 van de Bankruptcy Code). In Groot Brittanië (dus niet het Verenigd Koninkrijk, dat is met Noord Ierland erbij) is de Insolvency Act 1986 van toepassing, met daarin een aparte regeling voor Schotland. De gang van zaken in het Verenigd Koninkrijk bespreek ik volgende week in meer detail, te meer daar dat onder een Europese verordening (1346/2000) valt.

En dan nu onze meerkeuzevraag:
Wat is de beste vertaling voor “curator” in het faillissement van een rechtspersoon?
a. administrator
b. liquidator
c. receiver
d. trustee in bankruptcy/bankruptcy trustee

Antwoorden kunnen per kerende mail worden ingestuurd. Volgende week komen we
hierop terug (en vooral ook: waarom?)