What’s in a language? (45)

Om heel eerlijk te zijn had ik me voorgenomen om geen letter meer over corona te
schrijven. Maar het Covid-19 virus beïnvloedt zo zeer alle aspecten van ons sociale en
professionele leven dat de taal die we gebruiken om de wereld om ons heen te beschrijven en te duiden, niet achter kán blijven. En ‘taal’ (of meer in het bijzonder: de Engelse taal) is nu juist het onderwerp van deze blogschrijverij. Het Legal in deze Legal English Blog speelt deze keer geen enkele rol. Sorry!

In zijn veel geciteerde artikel over linguïstische creativiteit (Common language: corpus,
creativity and cognition
) maakt Ronald Carter, voormalig hoogleraar moderne Engelse taal aan de Universiteit van Nottingham, het punt dat verbal play is often undertaken for
humorous purposes, serving in part to bring people closer together, as well as challenging the ‘normal’ view of things
. Carter beweert verder dat inventieve taal niet alleen decoratief is, maar ook vooral ook praktisch. Het geeft mensen een handvat om om te gaan met voor hen onbegrijpelijke gebeurtenissen. Dat dat nodig is zegt ons bijv. de Telegraaf die afgelopen week kopte: “Persconferentie Rutte niet te volgen voor laaggeletterden” wat gelijk beantwoord werd door de Stichting Lezen en Schrijven met een hertaling van de
persconferentie.

U kent misschien het door Ton den Boon, hoofdredacteur van de Dikke van Dale,
bijgehouden Coronawoordenboek (zo niet, klik hier)  waar hij al meer dan 700 woorden verzamelde, maar ook in Engeland doet men z’n best. Normaalgesproken publiceert de Oxford Dictionary ieder kwartaal een lijst met nieuwe Engelse woorden. De stortvloed aan nieuwe, coronagerelateerde, woorden is zó groot dat de redactie is overgegaan op een maandelijkse update. Klik hier voor de update van de maand april.

Den Boom zegt dat het Nederlands (en het Duits) zich bij uitstek leent voor de creatie van nieuwe woorden omdat je in het Nederlands makkelijk samengestelde woorden kan maken. Ruim 90 procent van de nieuwe woorden is zo’n samenstelling (bijv: anderhalvemetersamenleving). Dat mag dan wel zo zijn, andere talen hebben allemaal hun eigen manieren.  En het opmerkelijke eigenlijk is dat niet alleen andere “talen”, maar ook andere “taalvariaties” zo hun eigen creatieve oplossingen hebben.

Het Australisch-Engels bijvoorbeeld kenmerkt zich door het veelvuldig gebruik van
afkortingen (snaggas on the barbie, voor sausages on the barbecue, en ga zo maar door). Hier en daar zie je als verklaring voor dit fenomeen dat Australiërs dan hun mond niet zo vaak open te hoeven doen zodat er geen insecten naar binnen kunnen vliegen. Maar hoe het ook zij: (to) sanny voor hand sanitiser of wat je daar mee doet, (to) iso voor isolation of to isolate, isobar voor de hoeveelheid drank tijdens je iso, isodesk waar je aan werkt tijdens je iso, (to) quaz voor (to) quarantine etc. Corona zélf wordt gewoon rona genoemd wat de weg baant voor o.a. ronadobbing (to dob someone in = iemand aangeven) voor het
verklikken van sinds kort illegale bijeenkomsten. Wat overigens een mooie Nederlandse tegenhanger heeft: coronazi.

Rona klinkt bovendien al weer een stuk schattiger en minder bedreigend. Het Londense cockney-Engels doet daar weer een stapje bovenop door corona Miley Cirus te noemen
(rijmt op corona virus). Dat ontwikkelt zich vanzelf verder zodat een coronageval nu
makkelijk a case of the Mileys wordt genoemd.

Meer lezen hoe veel talen omgaan met Covid-19? Lees dit artikel uit The Economist waar zowaar het Nederlandse “hamsteren” op de eerste plaats staat. En mocht u een fervent emoji-gebruiker zijn, ook emoji speak heeft zo z’n oplossingen in deze tijd.

Language is a virus zong Laurie Anderson al. Blijf Gezond!