Shall (deel 2 van 2)

Vorige keer hadden we het over het gebruik van shall. We sloten toen af met het advies om het woord domweg te vermijden omdat er zoveel verschillende betekenissen zijn. Maar wat voor alternatieven zijn er eigenlijk?

Juristen in de Engelssprekende wereld hebben hier twee oplossingen voor bedacht. Amerikaanse juristen hebben de Amerikaanse regel ontworpen die erop neerkomt dat shall alleen gebruikt mag worden in de betekenis van ‘de verplichting hebben om’; andere betekenissen zoals ‘het recht hebben om’, dienen te worden omschreven met to be entitled to of een ander woord in de tegenwoordige tijd. Zoals iedere ‘regel’ heeft dit echter ook nadelen. Eén daarvan is dat je je kunt afvragen of je een woord dat eigenlijk de toekomende tijd uitdrukt, in een contract moet gebruiken als het niet naar de toekomst verwijst.

Juristen uit Australië, Groot Brittannië en Canada hebben daarom een alternatief bedacht dat shall helemaal in de ban doet, de zgn. ABC regel. De toepassing van deze regel leidt tot het gebruik van woorden als (simpelweg) is, maar ook must en may en tevens will als daarmee naar een neutrale toekomst wordt verwezen. Deze regel wordt ook steeds meer door Amerikaanse juristen toegepast en de Plain English Movement is eveneens een groot voorstander.

Dit is niet de plek om in te gaan op de details maar het moge duidelijk zijn dat iedere
training Legal English de alternatieven voor het gebruik van shall moet behandelen. Dit moet dan aan de orde komen in het kader van de verschillende manieren waarop een
verplichting of toestemming (of gebrek daaraan) in het Engels kan worden uitgedrukt. Dat kan heel subtiel in het Engels: must kan bijvoorbeeld vooral gebruikt worden om de
verplichtingen van de klant aan te geven, terwijl will meer geschikt is voor de
verplichtingen van de partij die het contract opgesteld heeft.

Een voorbeeldje uit de praktijk (een voorwaarde uit een commercieel huurcontract): ‘The premises shall be used by the tenant for general office purposes and for no other purposes’. Wat betekent shall hier? Is de huurder nu verplicht om het pand als kantoor te gebruiken of mag hij het alleen de bestemming geven van algemeen kantoorgebruik? Om eindeloos
juridisch gehaarkloof te voorkomen, zouden we aan de hand van de ABC regel deze voorwaarde kunnen herschrijven als:

• The tenant must use the premises for general  office purposes
• The tenant may use the premises only for general office purposes.

Zelf eens proberen? Vervang shall door must, may, will of is in de volgende zinnen:

1. X shall be entitled to receive an annual fee in accordance with standard charges for services.
2. The sender shall have fully complied with the requirement to send notice when the sender obtains electronic confirmation.
3. Each member shall have the right to sell, give or bequeath all or any part of his membership interest to any other member without restriction of any kind.

Shall (deel 1 van 2)

Er zijn maar weinig woorden die binnen juridisch Engels zo’n verhitte discussie uitlokken als het (gebruik van het) woord shall. De Engelssprekende juridische wereld valt in twee delen uiteen: enerzijds juristen die met shall strooien als pepernoten en anderzijds juristen die dat woord vermijden als de pest… We zullen er twee blogs aan wijden; in deze blog: Wat is het probleem?, in de volgende blog: Wat is de oplossing?

Hoe zat het ook alweer?

• In ‘normaal’, dwz. niet-juridisch, Engels is shall een toekomende tijd. Het woord wordt uitsluitend gebruikt in de eerste persoon enkelvoud en de eerste persoon meervoud, ofwel: I en we. (Engelse) taalpuristen zeggen dus: “I shall go to X tomorrow” en “He will go to X tomorrow”. Voor de meeste Engelssprekenden echter is dit onderscheid al lang verdwenen; “I will go to X tomorrow” is gebruikelijker dan het als archaïsch beschouwde ‘shall‘.
• In juridisch Engels wordt shall vaak (en nog vaker tot in het oneindige…) gebruikt in contracten. En in deze context kan shall  volgens het gezaghebbende Black’s Law Dictionary een van de volgende vijf betekenissen hebben:

Shall (verb):

1. Has a duty to; more broadly, is required to… (als in: The requester shall send notice)
2. Should (as often interpreted by courts)… (als in: All claimants shall request mediation)
3. May… (als in: No person shall enter the building without first signing the roster)
4. Will (as a future tense verb)… (als in: The corporation shall have a period of 30 days to object)
5. Is entitled to… (als in: Party X shall be reimbursed for all expenses)

Wat is dus het probleem met shall? Kort samengevat, en wel in oplopende graad van serieusheid van het probleem:

• Als shall al in de niet-juridische wereld als ouderwets wordt beschouwd en zelden of nooit meer wordt gezien, waarom dan in juridisch taalgebruik daar zo hardnekkig aan vast blijven houden? (waar je dus tegenin kan brengen dat als je ouderwets, conservatief en oubollig gevonden wilt worden, je dat immers helemaal zelf moet weten…).
• Waarom zou er een verschil moeten zijn tussen niet-juridisch Engels en juridisch Engels? Is er nu ook al een aparte grammatica voor juridisch Engels? Zorgt dat niet juist voor een nóg grotere afstand tussen de juridische wereld en de ‘echte’ wereld? En is het niet de bedoeling dat (niet-literaire) teksten (juridisch of anderszins) zo begrijpelijk mogelijk zijn? (waar je dus tegenin kan brengen dat als je voor andere juristen schrijft dat geen probleem hoeft te zijn…).

maar dan komt probleem nummer drie tevoorschijn:

• Als shall zoveel betekenissen kan hebben (zie Black’s, hierboven), schept shall,  juíst door zijn meervoudige betekenis, ambiguïteit en daarmee wordt de mogelijkheid tot geschillen aanzienlijk vergroot. En worden juristen niet juist betaald om geschillen op te lossen, en niet om nog meer geschillen creëren? Daarbij komt dan nog de extra complicatie dat niet-moedertaalsprekers (waaronder dus Nederlandse juristen die in het Engels schrijven!) vaak niet aanvoelen wat shall precies in een bepaalde context betekent (of liever gezegd: kán betekenen…).

Vandaar dan ook dat Bryan Garner (hoofdredacteur van Black’s Law Dictionary) zijn lemma over shall afsluit met een vilein “Only sense 1 is acceptable under strict standards of drafting”.

Wij zeggen: probeer shall te vermijden… De échte bestrijders van shall voeren een ware kruistocht tegen het woord: Thou shall never use shall! Maar wat zou je dan wél kunnen gebruiken? Daarover in de volgende blog…

Wij wensen de lezers van de Branch Out Legal English Blog uitstekende Kerstdagen en een nog uitstekender Oud en Nieuw. De volgende blog verschijnt op 6 januari 2014!

Vorige week hadden we het over de juiste Engelse benaming van “advocaat” (in What’s in a word? 1) Zoals gezegd: Attorney-at-law, barrister en solicitor (als mogelijke vertalingen van advocaat) verwijzen naar buitenlandse rechtssystemen waarin dus ook de functieomschrijving van deze juristen is bepaald. Alleen daarom al voldoen ze niet als omschrijving van Nederlandse juridische functionarissen. Gelukkig schrikken de meeste (Nederlandse) advocaten ervoor terug om zich barrister of solicitor te presenteren. De woorden voelen ‘te Brits’ aan (dat komt ervan als je al die rechtbankseries kijkt…) en ergens hebben ze ook nog wel een idee van een niet vergelijkbaar takenpakket.

Diezelfde advocaten hebben vaak echter geen moeite met attorney-at-law terwijl daar eigenlijk precies hetzelfde voor geldt. Een Amerikaanse attorney-at-law oefent zijn beroep uit in de Verenigde Staten en het Amerikaanse recht bepaalt ook zijn bevoegdheden. Als een advocaat zich hier in Nederland een attorney-at-law noemt, suggereert hij dat hij óók bijv. testamenten opstelt. En hoe moet een (Engelstalige) klant nu weten dat daarvoor dan juist weer een notaris (=civil law notary) in de arm moet worden genomen? En als je, met recht, jezelf geen barrister of solicitor wilt noemen omdat dat juridisch onjuist is, waarom dan wel attorney-at-law?

Terwijl het eigenlijk zo eenvoudig is: neem het Nederlands recht en de Nederlandse situatie als uitgangspunt. Noem jezelf advocate en iedereen weet waar je het over hebt. Dit woord is een gebruikelijke term die in het Engelse recht wordt gebruikt voor mensen (inderdaad: meestal barristers of solicitors, maar niet noodzakelijkerwijs!!!) die bevoegd zijn om in de rechtbank het woord te doen. Nu is deze definitie voor ons niet direct relevant (wij gingen immers uit van het Nederlandse recht), maar hiermee wordt wel aangegeven dat deze term in een juridisch context niet misstaat.

En lawyer dan? Ook dit begrip wordt anders gedefinieerd afhankelijk van de jurisdictie van de betrokkene. Volgens Black’s law dictionary is een lawyer : “a person learned in the law; as an attorney, counsel or solicitor; a person who is practicing law”. Wat deze definitie in ieder geval duidelijk maakt, is dat lawyer (net als het Nederlandse ‘jurist’) een soort containerbegrip is waaronder allerlei soorten juridische beroepsbeoefenaren kunnen worden geschaard. De ene lawyer is de andere niet dus hebben we ook nog personal injury lawyers (letselschadeadvocaten), corporate lawyers (bedrijfsjuristen, en dus -grappig en veelzeggend genoeg- NIÉT bedrijfsadvocaten) en crimininal defence lawyers (die in de VS dan weer criminal defense lawyers heten, met een S…) die wij strafrechtadvocaten zouden noemen.

Om de verwarring nog ietsje groter te maken, zou je ook nog het Engelse jurist kunnen gebruiken. Dit lijkt erg op wat wij in Nederland ‘juristen’ noemen (dus afgestudeerden aan de universiteit, mensen die vroeger een mr. titel kregen), maar dit is een typsiche false friend. Een jurist (in het Engels)  is namelijk niet een praktijkjurist, maar eerder iemand die zich op een universiteit bezig houdt met het bestuderen en analyseren van het recht en nadrukkelijk niet met de praktische toepassingen van het recht.  In het Amerikaans-Engels is het zelfs niet eens noodzakelijk dat een jurist rechten gestudeerd heeft, hoewel dat in veel gevallen wel handig zal zijn. In de VS wordt de term vooral veel gebruikt voor rechters, ongeacht het niveau waarop zij rechtspreken.

En dan bestaat er natuurlijk ook nog een diersoort dat “notaris” heet. Hierover in een latere blog meer!

In toekomstige edities van de Branch Out Legal English Blog zal mr. Antoinette Dop (zie hiernaast onder “Schrijvers van deze blog” of klik op het Ad Lexis-logo) af en toe uitweiden over mogelijke Engelse equivalenten van sommige Nederlandse juridische begrippen. Er zijn veel obstakels te overwinnen als je in het Engels over Nederlandse juridische situaties communiceert. Obstakels die vooral te maken met verschillende rechtssystemen (ofwel: common law en civil law).

Om maar eens voorbeeld te geven: hoe noemt u zichzelf eigenlijk in het Engels?

De meeste Nederlandse juristen zullen zichzelf niet presenteren als barrister of sollicitor en daar zijn goede redenen voor. Deze namen zijn immers vooral relevant voor juristen die werkzaam zijn in de praktijk van sommige common law rechtsgebieden (waar het split profession wordt genoemd), en Japan. Het komt erop neer dat barristers uitsluitend optreden als advocaat bij hogere rechters en beschikbaar zijn voor het geven van legal opinions. Iedereen die wel eens een Britse rechtbankserie heeft gezien, herkent ze meteen: ze dossen zich uit met een pruik en een toga als ze aan het werk zijn.

Sollicitors daarentegen zijn attorneys, en dat betekent dat zij hun cliënt vertegenwoordigen (in tegenstelling tot de barrister) en ook namens hem optreden. Zij zijn daarom altijd aanwezig als een cliënt de  barrister instrueert en kunnen verder ook nog op de achtergrond bij een zaak betrokken zijn bij het voorbereiden van het bewijs of het treffen van een schikking. Sollicitors kunnen echter ook namens hun cliënt een deal sluiten, een contract tekenen of optreden bij de lagere rechtbanken. In Engeland en Wales zijn ze ook betrokken bij onroerendgoedtransacties, het opstellen van testamenten en het creëren van trusts.

Attorney is een woord dat veel Nederlandse juristen wel kennen in de combinatie power of attorney dat vaak wordt gebruikt als onjuiste vertaling van volmacht (maar daarover een andere keer meer). Er wordt ook gesproken van attorney-at-law of attorney at law (Amerikaanse spelling). In de Verenigde Staten worden de juristen die optreden in rechtbanken attorney-at-law genoemd. Deze juristen kunnen echter ook betrokken zijn bij het opstellen van testamenten, de opzet van trusts en de overdracht van onroerend goed.

Het zal de lezer ondertussen duidelijk zijn dat een Nederlandse jurist geen barrister of sollicitor is. Maar hoe moet die zichzelf dan noemen? Attorney-at-law misschien? Maar daaraan kleven dezelfde bezwaren. Een volgende keer meer.