“Was ik nou maar…” Dankzij een tamelijk irritante (en daardoor misschien ook effectieve) marketingcampagne zullen veel Nederlanders deze zin afmaken met “… naar Specsavers gegaan”. Het Nederlandse reclamebureau had met “Was ik nu nou maar” wat meer
woorden nodig dan het Engelse origineel. Daar is het: “Should’ve gone to Specsavers”, maar dat Nederlandse teksten vaak meer woorden nodig hebben, hebben we hier al eens gezegd.

Allemaal tot daaraan toe, maar Specsavers schijnt nu ook Should’ve en zelfs Shouldve
(zonder apostrof) wettelijk geregistreerd te hebben. Dit leidde tot veel ophef, want waar eindigt het als ondernemingen alledaagse taal gaan registreren en wanneer gaan ze daarna over tot het aanklagen van gebruikers van Should’ve en Shouldve? Tania Clarke, partner in het in intellectual property gespecialiseerde kantoor Withers & Rogers, zei: “It is surprising the office has accepted this trademark for a single word, which is a verb in
common usage. This decision to approve the application could open the door to similar moves by other companies”. Overigens haalde het Deense biermerk Carlsberg een aantal jaren geleden hetzelfde trucje uit door het woord probably te registreren: “Carlsberg,
probably the best lager in the world”.

Hoe dat in Nederland (of eigenlijk: in het NederlandS) staat, ik weet het niet, maar ik hoor graag over een dergelijke registratie/zaak onder Nederlands recht. Veel interessanter is de registratie van Shouldve en de niet-registratie van Should have.

De apostrof is een weglatingsteken. Het weglaten van de ha in have in dit geval. Over het
algemeen wordt deze spelling (of liever gezegd: iedere spelling waarin de apostrof wordt gebruikt als weglatingsteken) geaccepteerd in niet-officiële of informele teksten. In ieder geval in Engeland met je in ieder geval in formele teksten eigenlijk altijd de apostrof weglaten als je ook het hele woord kan schrijven. Vandaar ook dat de Amerikaanse
juridische wereld de wenkbrauwen fronst als het nieuwste lid van de Supreme Court, Neil Gorsuch, als het ware onbekommerd apostrofjes rondstrooit… Lees hier in de Connecticut Law Tribune

Registratie van Should’ve is daarom nog tot daaraantoe. Reclametaal, en zo. Maar Shouldve? Is dit een teken dat die apostrof helemaal gaat verdwijnen? En komt daar dan geen weglatingsteken voor? Overigens lijkt het wel dat juist bedrijven en winkelketens grote apostrofweglaters zijn. Hoe vaak zie je niet Mens Departement, Childrens Toys etc. waar Men’s Department of Chidren’s Toys zou moeten staan? Of Harrods, Selfridges, of
Barclays waar een apostrof zou moeten staan, vgl. bijv. Sainsburry’s of MacDonald’s, waar die apostrof nog steeds staat waar die moet staan. De Apostrophe Protection Society heeft er zijn handen vol aan.

De meeste Nederlanders zullen geen moeite hebben met die apostrof in I’m, Could’ve etc. Anders wordt het met de ’s als het een bezit aangeeft. (Overigens hebben de Engelsen zelf hier ook grote moeite mee). Het boek van Willem wordt derhalve Willem’s book en niet “Willems boek” zoals in het Nederlands. Een makkelijk ezelsbruggetje is hier dat die
apostrof + s eigenlijk ook een weglating is, de weglating van hi in his: Willem his book wordt: Willem’s book. Dat dit ook voor vrouwen geldt, moeten we dan maar even op de koop toenemen, maar dat doen we in het Nederlands ook, dus dat zal niet al te veel moeite kosten.

Óók als het woord/naam op een -s (of een -x of een -z, of een -sh ) eindigt, kan je ’s
schrijven: Charles’s book, al wordt dat de laatste jaren enigszins ouderwets gevonden, en kiest men, speciaal weer in niet-officiële en informele teksten, voor alleen de apostrof: Charles’ book.

Het Amerikaanse Supreme Court heeft zich naar mijn weten nog niet over Gorsuch’
apostrofgebruik uitgelaten, maar is nog steeds sterk verdeeld over ’s of alleen een apostrof achter een naam die eindigt op een  -s. De opperrechters hadden in 2006 tenminste drie theorieën: Kansas’ capital sentencing statute provides… tegenover: Kansas’s capital
sentencing statute provides…, duidelijk lijkt me. Maar als het een stomme, dus
onuitgesproken, –s behelst (bijv. in Illinois, of Arkansas), dan zou je verplicht moeten zijn -’s toe te voegen volgens sommige opperrechters. Altijd Arkansas’s capital sentencing statute provides…dus. Voor mensen die dit hilarische dispuut willen volgen: lees hier.

Veel mensen denken dat je als moedertaalspreker ‘automatisch beter’ schrijft dan als niet-moedertaalspreker. Dat is lang niet altijd het geval, en de redacteuren van het wetenschappelijke tijdschrift Nature menen zelfs het tegenovergestelde. Hoeveel Nederlanders kent u namelijk niet waarvan u en uw kantoorgenoten denken “jee, wat schrijft hij slecht”? En dan hebben we het over Nederlandse teksten die door een volbloed-Nederlander zijn geschreven. Makkelijker wordt het plotseling als die volbloed-Nederlander een (zeg even) Turkse achtergrond heeft, want dan is een excuus alweer snel gevonden (lees What’s in language 12).

Natuurlijk hebben moedertaalsprekers een streepje voor. Je mag bijv. verwachten dat Nederlanders minder spelfouten maken dan niet-Nederlanders die immers niet jarenlang op school met de –t en de –dt om de oren zijn geslagen (en omgekeerd). Maar als u die, vaak cosmetische, (spellings)hindernissen heeft genomen, gaat het om denkprocessen, rekening houden met de verwachtingen van de lezer, heldere en logische uiteenzettingen enz. En behoudens een cultureel bepaald dingetje hier en daar, verschilt het dan niet zo veel of u in het Engels of in het Nederlands schrijft. Met andere woorden: iemand die
warrig Nederlands schrijft, zal ook warrig Engels schrijven (en andersom).

Neem bijv. nog eens die gerund (‘gerundium’ in het Nederlands). In blog Correctness 10 hebben we daar al de “regels” uiteengezet. En er zullen inderdaad niet veel Engelstalige schrijvers de volgende zinnen schrijven:
1. We expect entering negotiations next quarter
2. We recommend to accept their proposal
3. I look forward to meet you in February
4. We refuse paying the penalty the American judge told us to pay
Louter en alleen omdat ze allemaal (grammaticaal) fout zijn. Waarom? Ga naar
Correctness 10. Maar dit soort zaken liggen allemaal in die –t en –dt categorie.

Hoewel de gerund grammaticaal razendcorrect is (of kán zijn), stelt die gerund lezers namelijk voor een drietal problemen:

Ten eerste nodigen gerunds uit om ze te interpreteren als werkwoord (zijn ze in principe ook, alleen eindigen ze op –ing), maar zijn het eigenlijk zelfstandige naamwoorden. Dus eerst nodigen ze ons uit om ze als werkwoorden te zien, maar ze “werken” niet en daarom moeten we een heel stuk verder lezen om te zien waar het échte werkwoord van de zin staat. Lees bijv. Listening to his client complaining about the weather, the lawyer concluded that…waar de lezer zich eerst een weg moet banen door maar liefst twee andere
werkwoorden (listening, complaining) voordat hij tot het échte WERKwoord (concluded) komt. Overigens, let op de plaats van de komma (alles vóór het Subject laten volgen door een komma). Deze helpt de lezer een stuk op weg.

Ten tweede neemt een gerund vaak de plaats in van het lijdend voorwerp (Object). Neem het Engelse werkwoord to like. Het enige werkwoord waar je, zonder verschil in betekenis kan zeggen: I like swimming en I like to swim. (zie, opnieuw: Correctness 10). Om lezers
(bewust of onbewust) niet in verwarring te brengen, zouden wij altijd opteren voor: I like to swim. Enkel en alleen omdat de lezer dat ‘verwacht.

Ten derde, en waarschijnlijk de belangrijkste, gerunds dagen de schrijver uit om een enorme hoeveelheid informatie te spuien voordat hij tot de kern van de zin komt: Listening to his badly shaved ill-tempered and reeking after two days’ alcohol consumption (vul zelf aan) somewhat imbued client complaining about the (vul zelf aan) weather, which (vul zelf aan), the lawyer concluded that…

Met andere woorden: als u schrijft, kom dan zo snel mogelijk met het (grammaticale)
onderwerp van de zin (the lawyer, in bovenstaand voorbeeld), en laat die dan zo snel
mogelijk volgen door de persoonsvorm (concluded, in hetzelfde voorbeeld). Kom daarna pas met uw stortvloed aan overige informatie! Als u dat niet doet, kunt u voor rare dingen komen te staan.

Een mooi voorbeeld van hoe het mis kan gaan, hebben we al eens gegeven in What’s in a language (20)  waar veel te veel informatie vóór het (grammaticale) onderwerp ervoor heeft gezorgd dat de officiële Engels vertaling van het NVB beslaggarantie model o.i. niet meer klopt. Dat komt er nou van.

Als u in de verte hoefgetrappel hoort, dan verwacht u binnenkort één of meer paarden te zien. Geen kudde zebra’s (tenzij u op de Serengeti rondloopt, dan). Verwachting, dáár gaat het om. Ook als u een tekst leest, wilt u liever niet voor verrassingen geplaatst worden, want anders moet u die zin vaak nóg een keer lezen, en u heeft nog wel meer te doen.
Iemand heeft die zin geschreven. Waarom stelt die schrijver mij dan voor die vervelende verrassingen? En waarom zou u dat eigenlijk willen doen als u zelf een tekst schrijft?

We hadden het hier al eerder over SVOMPT (bijv. hier): Subject-Verb-Object-Manner-Place-Time, ofwel de “gebruikelijke” woordvolgorde in een Engelse zin. Iedere afwijking van SVOMPT stelt de (Engelstalige) lezer voor een (al dan niet milde) verrassing. Eén van meest karakteristieke kenmerken van door Nederlanders geschreven Engelstalige teksten is de neiging om M(anner), P(lace) of T(ime) aan het begin van een zin te plaatsen. Dit is niet per sé “fout” maar veeleer “ongebruikelijk” en derhalve “verrassend”, of af en toe
misschien wel “verwarrend”. En tenzij dat uw bedoeling is natuurlijk: probeer het zo veel mogelijk te voorkomen. En áls u dat al doet (want anders worden uw teksten een beetje saai…), bedenk dan ook dat er (bijna) altijd een komma komt voor het onderwerp van de zin (Yesterday, I went to see my laywer). Die komma is er niet voor niets, want het helpt de lezer te laten zien dat hier iets “ongebruikelijks” aan de hand is (“niks aan de hand, we hebben die komma nu gehad, nu komt het belangrijkste in de zin, namelijk het S(ubject) gevolgd door de V(erb).

Ergens is het wel logisch dat in het Engels schrijvende Nederlanders zinnen vaak beginnen met een reeks woorden die niet het onderwerp van de zin is; Nederlandse zinnen kúnnen namelijk beginnen met een M(anner), P(lace) of T(ime). Áls dat gebeurt namelijk, dan hebben wij de ‘inversie’: het S(ubject) en de V(erb) worden dan omgedraaid. Op die manier wordt de lezer dan als het ware gerustgesteld: “niks aan de hand, kijk maar: alles onder controle”), en wordt de te verwachten P(of M of T)-V-S-O.

Tip 1 daarom: probeer, als u in het Engels schrijft, zo weinig mogelijk (liefst niets, eigenlijk) vóór het S(ubject) te plaatsen.

Als bovenstaande in de Top-10 op Nr. 1 staat, dan is Nr. 2 (met stip!) zeker het gebruik van There is/There are… aan het begin van een zin. In uw mondelinge Engels kunt u dat zeker gebruiken, maar er zijn wel meer dingen die u in uw mondelinge Engels kan doen maar niet in uw schriftelijke Engels. En ja… There is a house in New Orleans… etc., maar vergeet niet dat dit een (blues)lied is, bedoeld dus om te zíngen, en géén geschreven tekst.
There is/There are brengt lezers in een staat van lichte paniek. Niet alleen begint zo’n zin NIET met het S(ubject) maar tot overmaat van ramp is is (of are) ook niet de belangrijkste V(erb) in de zin. Waarschijnlijk stamt deze constructie uit het Frans, van na de
Normandische invasie in 1066 toen geletterde Normandiërs de half-analfabete
Anglosaksen op meer dan één manier een lesje kwamen leren.

Il-y-a mag in het Frans dan een handige manier zijn om een verandering in tijd of setting aan te geven, en ‘Er is/Er zijn…’ mag in het Nederlands een handige manier zijn om een statement te maken (overigens is het Engelse there iets heel anders dan het Nederlandse ‘er’, ooit namelijk wel eens afgevraagd bijv. waarom Engels sprookjes altijd beginnen met Once upon time… ipv. There was once…?), maar in het (geschreven) Engels breekt There is/there are… met een heel scala aan lezersverwachtingen. Atypical sentence structure slows down readers’ processing of the sentence’s components and their meaning, toonden Fereirra en Clifton al aan in Journal of Memory and Language (1986)

Tip 2 daarom: als u een tekst in het Engels heeft geschreven, doe dan even Ctrl+F en zoek naar iedere There is en There are. Vervang dit door iets anders. There are two ways to solve this problem wordt dan bijv. We can think of two ways to solve this problem. Niet alleen beantwoordt dit aan de verwachtingen van de lezer, de zin is ook nog een stuk actiever.

Trippeltrappeltrippeltrap, het is het paard van Sinterklaasje, en niet zijn zebra.